Przeszczep, inaczej transpiant; w medycynie, narząd lub jego część sztucznie przemieszczona w obrębie ciała jednego osobnika (przeszczep autologiczny) lub z osobnika na osobnika w obrębie jednego gatunku (przeszczep allogeniczny, homogeniczny) albo pomiędzy różnymi gatunkami (przeszczep ksenogeniczny, heterogeniczny), także przeniesienie tkanki lub narządu w miejsce narządu brakującego, ubytku lub uszkodzenia prowadzącego do daleko posuniętej niewydolności.Przeszczepy allogeniczne wywołują z reguły u biorcy reakcję immunologiczną i w konsekwencji ulegają zniszczeniu przez układ odpornościowy biorcy po upływie kilku dni lub tygodni. Przeszczepy takie mogą przeżyć dłuższy czas lub nawet do końca życia biorcy w przypadkach, gdy:
- dawca i biorca wykazują wysoką zgodność tkankową (bliźnięta jednojajowe) – przeszczepy syngeniczne,
- przeszczepiane tkanki pozbawione są naczyń krwionośnych,
- u biorcy stosuje się leczenie immunosupresyjne,
- biorca zostanie w specjalny sposób przygotowany w celu zwiększenia tolerancji przeszczepianej tkanki.
Przeszczepy ksenogeniczne są z reguły odrzucane przez organizm biorcy szybciej niż przeszczepy allogeniczne i trudniej zapobiegać ich odrzuceniu. Najczęściej stosowanym rodzajem przeszczepu ksenogenicznego jest skóra świń, stosowana jako opatrunek biologiczny w leczeniu rozległych oparzeń.Wraz z postępem technik operacyjnych wzrasta liczba udanych transplantacji utraconych kończyn zw. replantacjami. Przeszczepianie rogówki przeprowadza się u chorych ze zmętnieniem rogówki lub obecnością stożka rogówki. W ortopedii dość często stosuje się allogeniczne przeszczepy kości; żywe komórki dawcy są zazwyczaj niszczone, podczas gdy pozostała bezkomórkowa macierz kostna stanowi szkielet, na którym zostaje odbudowana kość biorcy. Przeszczepy allogeniczne pozostałych tkanek wymagają ścisłej zgodności pomiędzy biorcą a dawcą oraz stosowania leczenia immunosupresyjnego w celu zapobiegania reakcji odrzucenia przeszczepu. Podobnie jak w przypadku transfuzji krwi, dawca i biorca muszą być zgodni zarówno w zakresie głównych grup krwi (ABO), jak i w zakresie antygenów zgodności tkankowej.Transplantacja nerek może zostać przeprowadzona z użyciem nerek od dawcy lub pobranych ze zwłok; narządy pochodzące ze zwłok muszą być pobrane w bardzo krótkim czasie od śmierci dawcy, a następnie przechowywane w niskiej temperaturze i dość szybko przeszczepione biorcy. Przeszczepianie wątroby należy do technicznie najtrudniejszych zabiegów, gdyż przeszczep musi podjąć pracę natychmiast po operacji; z drugiej strony odrzuty przeszczepu wątroby zdarzają się rzadziej niż w przypadku przeszczepu nerek. Przeszczepy serca przypominają przeszczepy wątroby ze względu na zależność przeżycia chorego od natychmiastowego podjęcia pracy przez przeszczepiony organ. Technicznie przeszczep serca jest łatwiejszy od przeszczepu wątroby, jednakże reakcje odrzucenia są trudniejsze do wykrycia i trudniej im zapobiec. Mniejsze sukcesy notuje się w przypadku przeszczepiania innych narządów, np. trzustki i płuc; skuteczność przeszczepu płuc zwiększa się, gdy łącznie przeszczepia się płuca i serce.
Skomentuj jako pierwszy!