Zgorzel gazowa

Zgorzel gazowa to choroba wywołana zakażeniem jednym z licznych gatunków beztlenow­ców – bakterii rozwijających się w środowisku bez tlenu. Zgorzel gazowa jest bardzo niebezpieczną dla życia infekcją, która najczę­ściej rozwija się w miejscu zra­nienia, ale już po krótkim czasie wywołuje ogólne zakażenie z ob­jawami ciężkiego zatrucia.

Szczególnie podatne na rozwój zgorzeli są rany z rozległymi uszkodzeniami mięśni i naczyń krwionośnych — rany miażdżone i szarpane oraz otwarte złamania kości. Do takich obrażeń docho­dzi najczęściej w wypadkach komunikacyjnych lub w czasie działań wojennych.

Dzięki fachowej opiece le­karskiej i przestrzeganiu za­sad higieny, zgorzel gazo­wa występuje rzadko, ale jej zarodniki znajdują się wszędzie – w glebie i prze­wodzie pokarmowym zwie­rząt. Dlatego wszelkie rany powinny być zawsze do­kładnie i fachowo zdezyn­fekowane i opatrzone.

OBJAWY

• Silny, gwałtowny ból zranionego miejsca.
• Duży obrzęk.
• Odgłosy trzeszczenia podczas uciskania ob­rzęku.
• Przebarwienie rany i jej okolicy.
• Wysoka gorą
• Zapaść krążeniowa.
• Przyspieszenie tętna i oddechu.

Czasami zdarza się również, że do zakażenia dochodzi poprzez drogi moczowe i układ trawien­ny oraz przy zastrzykach wyko­nanych zanieczyszczoną igłą.

Zabiegi usuwania ciąży wykony­wane bez przestrzegania zasad higieny i dodatkowo przez oso­by nie posiadające fachowego przygotowania mogą spowodo­wać zakażenie zgorzelą. O każ­dym przypadku tej infekcji le­karz zobowiązany jest zawiado­mić służby sanitarne.

Przyczyny zgorzeli gazowej

Infekcja wywoływana jest przez laseczki zgorzeli gazowej, bakte­rie gnilne z rodziny Clostiridiae. Wytwarzają one zarodniki i formy wegetatywne zdolne przez długi czas przetrwać w ziemi. Rozmnażają się po odcięciu dostępu tlenu. Po przeniknięciu do organizmu znajdują dobre warunki do życia zagnieżdżając się w bogatej w białko i węglowodany tkance.

W krótkim czasie z zarodników rozwijają się dojrzałe formy bak­terii produkujące egzotoksyny – jady wydalane do środowiska niszczące komórki tkanek oraz uszkadzające mikrokrążenie.

Leczenie zgorzeli gazowej

Lekarz stara się otworzyć wszyst­kie zamknięte rany dzięki czemu do zakażonych tkanek może do­trzeć powietrze, niszcząc bakterie chorobotwórcze. Przy leczeniu zgorzeli gazowej antybiotykami stosuje się po­dwójną dawkę penicyliny, ewentualnie tetracyklinę lub chloramfenikol. Poza tym lekarz może zadecydo­wać o podaniu surowicy z koń­skiej krwi. Jest ona wstrzykiwana choremu wraz z przeciwciałami zgorzeli gazowej.

Co można zrobić samemu?

Samodzielne wyleczenie jest w zasadzie niemożliwe.

Kiedy należy zgłosić się do lekarza?

Każda rana powinna zostać fa­chowo zdezynfekowana i opa­trzona. Jeżeli po urazie pojawią się obrzęki, wystąpią silne bóle lub przebarwienia, należy na­tychmiast udać się do lekarza.

Co zrobi lekarz?

Zakażenie zgorzelą gazową daje bardzo charakterystyczne objawy, które lekarz natychmiast rozpo­znaje. Bakterie wywołujące tę chorobę łatwo można wykryć badając laboratoryjnie fragment zakażonej tkanki lub przeprowa­dzając badania na śwince mor­skiej. W cięższych przypadkach pacjent może być skierowany do szpitala.

Przebieg choroby

Okres wylęgania się choroby od momentu zakażenia trwa od kilku godzin do 4—5 dni, w rzad­kich przypadkach znacznie się wydłuża. Infekcja ujawnia się w postaci miejscowych zmian: rana wysycha, dookoła rany wy­stępują pęcherze z wysiękiem ropnym o nieprzyjemnym gnil­nym zapachu, napełnione gazem. Skóra wokół rany zmienia barwę od białożółtej przez żółtozielo­ną do ogniście czerwonej lub od niebieskawej do brudnozielone. Wokół rany pojawia się miękki obrzęk, który w każdej chwili może zacząć się rozszerzać. Przy każdorazowym ucisku obrzęku słychać odgłosy trzeszczenia.

Pacjent bardzo cierpi z powodu bólu w okolicy rany, szybko też narastają objawy ogólne: wystę­puje wysoka gorączka, przyspie­szenie tętna i oddechu, spadek ciśnienia krwi, zamroczenia. Zachodzi poważne niebezpie­czeństwo wystąpienia zapaści krążeniowej i wstrząsu. W wyjątkowo trudnych przy­padkach rozwija się dodatko­wo żółtaczka.

Czy zgorzel gazowa jest niebezpieczna?

Wskaźnik śmiertelności w przy­padku zgorzeli jest dość wysoki.

Terapia tlenowa

We wczesnym stadium cho­roby zgorzel można z do­brym skutkiem leczyć stosu­jąc terapię tlenowa. Pacjent wdycha tlen w komorze ciśnieniowej, podnosząc w ten sposób poziom tlenu we krwi, który powstrzymu­je rozmnażanie się bakterii.