Badanie ogólne moczu

1.       objętość

dobowa 600-2500 ml, zależy od przyjętej wody, produkcji wewnętrznej, temperatury otoczenia, diety, stanu psychicznego,  w warunkach prawidłowych w nocy ¼ dobowej produkcji.Zaburzenia:

• bezmocz- diureza <100 ml
• skąpomocz- diureza <400 ml
• wielomocz- diureza >2000ml (2500ml)

2.       barwa – jasnożółty, bursztynowy, zależy od ilości płynów, w stanach odwodnienia barwa pomarańczowa, brązowa

urochrom, hematoporfiryna- barwniki moczu

barwniki egzogenne: żywność- buraki,  leki

nieprawidłowa barwa moczu:

kolor pomarańczowy– ­urobilinogen- żółtaczki hemolityczne

purpurowo- czerwony– duży świeży krwiomocz

czerwono- brązowy (ciemnobrazowy)-porfiryny- porfirie, methemoglobina

ciemnobrunatny do czarnego– hemoglobinuria, alkaptonuria, wydalanie melaniny z moczem

niebiesko-zielony– leczenie błękitem metylenowym, zakażenie Bacillusem, gnicie jelitowe (indykan), zatrucie karbolem

zielono-żółty– barwniki żółciowe- żółtaczka mechaniczna, ciężkie postacie żółtaczki miąższowej

3.       przejrzystość moczu

prawidłowy mocz jest przejrzysty, mętność pojawia się wraz z obecnością fosforanów i pod wpływem temperatury

oddanie mętnego moczu: ropne zapalenie dróg moczowych (­moczany), mocz jest zagęszczony

ilość upostaciowionych składników:  wałeczki, erytrocyty

Obecność kuleczek tłuszczów, składników chemicznych (różnie rozpuszczalne, temp, pH)

pH kwaśne fosforany wapniowe dobrze rozpuszczalne

sole kwasu moczowego- pH obojętne lub zasadowe

przechowywanie moczu w lodówce powoduje mętnienie

4.       zapach moczu

amoniak- prawidłowy, rozkład mocznika przez bakterie ureazododatnie pod wpływem składników pokarmowych- zmiana zapachu

szparagi- zapach merkaptanów

leki (wit. B1)

kawa

U niemowląt bardzo ważny jest zapach moczu- możliwość wystąpienia wrodzonych wad metabolicznych aminokwasów

zapach owoców- kwasica ketonowa

zapach gnilny- zakażenia dróg moczowych bakteriami jelitowymi (E. Coli- najczęściej)

5.       odczyn (pH) moczu

lekko kwaśny ~6.2 (od 4.6-8.0)

całkowite wydalanie kwasów 30-80 mmol/dobę

mocz kwaśny- osoby zdrowe na diecie mięsnej, bądź głodujące

mocz zasadowy- dieta jarska

kwaśne pH

• zapalenia
• gruźlica
• niewydolność nerek
• kwasica metaboliczna

zasadowe pH

• zasadowica metaboliczna
• zakażenia dróg moczowych

6.       gęstość względna moczu

Zależy od ilości substancji wydalanych przez nerki:

NaCl 5-25 g/dobę

mocznik 10-14 g/dobę

norma 1002-1030g/l

>1030 g/l mocz zawiera glukozę bądź dużo białka

normalnie odwrotnie proporcjonalna do ilości wypitych płynów

_­ gęstości

• znaczne odwodnienie
• spadek diurezy
• białkomocz
• cukromocz
• środki cieniujące

¯ gęstości

• duża ilość płynów wydalona
• choroby nerek
• wstrząs
• ostra niewydolność krążenia

7.       molalność moczu

sprawdzenie czynności nerek

bez wpływu temperatury

stężenie czynnych osmotycznie cząsteczek w moczu w mol lub mmol na 1 kg wody

oznacza się osmometrami- obniżenie punktu zamarzania moczu w stosunku do wody

0.87°C- 2.43°C

1200 mmol/dobę- dla zdrowych ludzi

¯ molalności

• po wysiłku fizycznym
• hipotermia
• zasadowica

­_ molalności

• dieta wysokobiałkowa
• wzrost rozpadu białka ustrojowego
• wzrost wydalania kwasu moczowego

8.       składniki chemiczne moczu

białkomocz– u zdrowych osób nie przekracza 100 mg/ dobę, średnio 40- 80 mg/ dobę

białkomocz minimalny >500 mg białka na dobę

białkomocz umiarkowany 0.5-4.0 g/dobę

ciężki białkomocz >4.0 g/dobę

Mocz prawidłowy- nie więcej niż 100 mg/ dobę, 2/3 białka to małocząsteczkowe globuliny, 1/3 albuminy

stany patologiczne:

• większość (60-90%) to albuminy (zespół nerczycowy, ostre i przewlekłe zapalenie kłębuszkowe nerek)
• większość to globuliny- szpiczak mnogi

białkomocz selektywny- w moczu obecność białek osocza o masie <90.000 (zespół nerczycowy)

białkomocz nieselektywny- obecność prawie wszystkich białek osocza (cukrzyca, kolagenozy, amyloidozy)

immunoglobinuria- u chorych z przeszczepionymi nerkami gwałtowny wzrost przy odrzucie

Związki o znaczeniu diagnostycznym:

• Hb (bez krwinkomoczu)
• porfiryny
• aminokwasy
• amoniak
• kreatyna
• kreatynina
• mocznik
• kwas moczowy
• indykan
• cukry (glukoza, fruktoza, galaktoza, laktoza, pentozy)
• związki ketonowe
• sód
• potas
• chlorki
• wapń
• fosfor
• lipidy
• mukopolisacharydy
• cAMP
• sterydy

obecność krwinek w moczu:

W niewielkich ilościach prawidłowa 2-3 krwinki w polu widzenia

krwiomocz nie zmieniający zabarwienia moczu- mikrohematuria

krwinki w ilości zmieniającej barwę makrohematuria, krwiomocz makroskopowy

krwinki białe 2-5 leukocyty w polu widzenia

10 w polu widzenia- leukocyturia > 5mln/dobę

komórki Sternheinera i Malbinga- zwyrodnieniowe granulocyty obojętnochłonne, wielojądrzaste, rozpoznanie po barwieniu (odmiedniczkowe zapalenie nerek)

kom. nabłonkowe

bakterie w moczu- z zanieczyszczeń zewnętrznych bądź objawy zakażenia

u zdrowego- mocz jałowy <10-12 tys/cm³ bakterii

>100 tys./cm³ – zakażenia, najczęściej E. coli

osady:

• wałeczki
• kryształy
• komórki

Wałeczki- pochodzą z nerek, w warunkach prawidłowych 10 tyś. sztuk na dobę jako wałeczki szkliste, skład: glikoproteiny, Hb, mioglobina, łańcuchy lekkie Ig, łańcuchy tłuszczowe, 12 grup ze względu na skład:

• wałeczki szkliste
• czerwonokrwinkowe
• hemoglobinowe
• tłuszczowe
• woskowe
• mieszane
• bakteryjne
• drożdżowe

kryształy- w prawidłowym moczu kryształy kwasu moczowego, moczanów, szczawianu wapnia (pH kwaśne), pH zasadowe- fosforanu moczanowomagnezowego, węglanu wapniowego

­ szczawianu wapnia

• skaza szczawianowa
• niewydolność krążenia
• niedobór wit. B6
• zasadowica

­ kwasu moczowego

• wzrost rozpadu komórkowego
• stany odwodnienia
• dna moczanowa

kryształy aminokwasów- zawsze patologia

cystyna- wrodzona cystynuria

tyrozyna, leucyna- ciężkie uszkodzenia miąższu wątroby

Odwiedzający wpisali takie problemy: