BERI-BERI

· Kiedyś śmiertelna (uśmierciła mln. Ludzi)

· Dziś w większości przypadków uleczalna

· Zwana KAKKE lub ASHIKE (w niektórych rejonach Azji)

· W Chinach i Japonii znana od starożytności

· Wzmianka -> jedno z najstarszych w historii dzieło poświęcone medycynie ( dzieło chińskiego autora sprzed 4000 lat)

· Europejczycy zetknęli się z nią w epoce wielkich odkryć geograficznych (Azja Wschodnia)

· Doniesienia o chorobie: pochodzą od Hiszpanów na Filipinach i Holendrów w Indiach Wschodnich

· Pierwszy opis choroby wydrukowano w 1654 roku

· Spierano się o pochodzenie słowa BERI-BERI: z syngalskiego ( NIEMOC, SŁABOŚĆ) lub z malajskiego ( OWCA [ charakterystyczny chód])

OBJAWY

Ø Zróżnicowane

Ø Uszkodzenia nerwów ( zaburzenia czucia)

Ø W zaawansowanym przypadku paraliż

Ø Zniechęcenie, apatia

Ø Kołatanie serca

Ø Niskie ciśnienie krwi

Ø Obrzęk twarzy i kończyn

RÓŻNE POSTACIE ( bo różne objawy):

1. postać sucha

– atakuje ośrodkowy układ nerwowy (zaburzenia kontroli funkcji motorycznej – prowadzi do paraliżu)

1. mokra

– zaburzenia pracy serca

– obrzęk

– gorączka

1. niemowlęca odmiana BERI-BERI

– u dzieci karmionych piersią: objawy mokrej postaci choroby + zaburzenia trawienia

· czasami wskutek uszkodzenia mózgu BERI-BERI może powodować zaburzenia psychiczne

· nieleczona prowadzi do śmierci

PRZYCZYNY:

§ pewność uzyskano w XX wieku

§ wcześniej przypisywano ja różnorodnym czynnikom środowiskowym , zarazkom , zatruciom

§ brak (niedobór) Tiaminy

Tiamina:

– rola w met. Pokarmów

– zamiana węglowodanów na E

– uczestniczy w metabol. aminokwasów

Występowanie:

– drożdże

– produkty pełnoziarniste

– odmiany roślin strączkowych

– wątróbka

– nerki

– ostrygi

– wieprzowina

– warzywa zielone

• bardzo często niedobór Tiaminy towarzyszy brak innych witamin (stąd różne objawy)
  • zazwyczaj wit. gr. B (np. ryboflawiny)

OSOBY ZAGROŻONE:

q kobiety ciężarne

q dzieci karmione piersią

q chore na nerki (poddawane dializom)

q karmieni dożylnie

q ludzie odżywiający się produktami z niedostateczną ilością tiaminy

q alkoholicy (ograniczona zdolność do wchłaniania tiaminy)

HISTORIA:

N kiedyś chorowali:

– w szpitalach dla umysłowo chorych

– w więzieniach

– na statkach ( w XIX w. w wielu cz. świata [ płn. Atlantyckie floty rybackie i marynarka wojenna Brazylii)

– w XVII i XIX w. w Brazylii : robotnicy i niewolnicy- żywili się suszonym mięsem

– populacje, których głównym składnikiem pożywienia był ryż (Azjaci)

=łuszczenie nasion powodowało wyeliminowanie tiaminy , która zawarta jest w zewnętrznych łuskach ziaren ( mechaniczne łuszczarnia usuwała niemal wszystkie otręby)

= spożywanie pokarmu zawierającego dużą ilość tiaminazy (enzym który rozkłada tiaminę)

=długie płukanie ziaren lub gotowanie w dużej ilości wody

– początkowo uważano, że jest zaraźliwa i jest związana z różnymi czynnikami

np. bliskość zb. Wodnych, wilgoć (dopóki nie zaczęła przesuwać się w głąb lądu)

– z obszarów miejskich do wiejskich (gdy we wsiach zaczęto budowę młynów)

– chowali ludzie z różnych gr. Społ.

– Lata 80. XIX w. lekarz F.S. van Leent analizował różnice w odżywianiu pomiędzy Azjatami a Europejczykami-> zauważył związek między chorobą a pożywieniem-> zmienił racje żywnościowe-> choroba ustąpiła

– Kane HIRO Ta Kaki -japoński lekarz marynarki wojennej zauważył, że marynarze japońscy chorują częściej od innych- w 1882 roku badanie wykazało, że jest to spowodowane wyżywieniem

=nalegał na zmiany w wyżywieniu marynarzy 9 rząd się nie zgodził z powodu powodów finansowych-> dokonano zmian-> ograniczono zachorowalność

– Azjatyccy badacze skierowali swoją uwagę na ryż

– W 1886 roku na Jawę przybył Eijkman (miał odnaleźć bakterię powodującą chorobę), zaobserwował u kurcząt karmionych polerowanym ziarnem objawy podobne do Beri beri

– W 1900 zaczyna podawać otręby ryżowe jako ‘antidotum’ (nie iwerzono w jego teorie, że przyczyną choroby jest niedobór skł. Odżywczych)

– Lekarz amerykański Vedder prowadził badanie nad beri- beri u tzw. Skatów filipińskich-> zauważył zw. Cho9rby z wyżywieniem -> leczył ekstraktem z ryżowych otrąb

– Razem z Williamsem (chemikiem) próbował ustalić zawarty w nich składnik

– Kazimierz Funk wprowadził pojęcie witaminy i stworzył teorie chorób niedoborowych ( wg polskich podr. to no odkrył tiaminę, wg zagranicznych w 1933 to Williams ją wyodrębnił)

– Władze zleciły wzbogacanie żywności witaminami

– W wyniku rozwoju gosp. państw azjatyckich po II wojnie wybuchła epidemia(budowano dużo młynów mechanicznych i nie dodawano witamin do pożywienia)