Choroba Gravesa Basedowa

Choroba Gravesa-Basedowa jest to najczęstsza postać nad­czynności tarczycy (tyreotoksykozy), czyli podwyższo­nego stężenia hormonów tarczycy we krwi, spowodowa­nego ich nadmiernym wydzielaniem przez komórki gruczołowe tarczycy.

Objawy i leczenie

Chorobie towarzyszy zwykle prze­rost miąższu gruczołu tarczowego (wole) oraz wytrzeszcz oczu, będący konsekwencją obrzmienia mięśni ze­wnętrznych gałki ocznej, a także objawy oczne związane z upośledzeniem czynności ruchowych mięśni gałki ocznej. Gruczoł tarczowy może powiększyć swoją obję­tość nawet kilka razy, a podwyższony poziom hormonów tarczycy prowadzi do wystąpienia zwiększonego rzutu serca, tachykardii, palpitacji, trudności z oddychaniem, migotania przedsionków, a nawet niewydolności serca. Inne objawy pojawiające się w przebiegu tej choroby to m.in. wzmożona pobudliwość nerwowa, niepokój, bez­senność, labilność emocjonalna, chudnięcie przy zachowanym łaknieniu, drżenie mięśniowe, nadmierna potliwość oraz biegunki. Silny stres, związany np. z wy­siłkiem fizycznym, może doprowadzić do tzw. przełomu tarczycowego, który, jeśli nie jest odpowiednio leczony, bywa przyczyną wstrząsu, a nawet zgonu. Choroba Gravesa-Basedowa ma podłoże autoimmunologiczne. Zaburzenie to występuje 4 razy częściej u kobiet niż u mężczyzn, zwykle u osób młodych lub w średnim wieku. Leczenie polega zwykle na podawaniu leków blokujących enzymatyczną synte­zę hormonów tarczycy, np. jodu promieniotwórczego (podawanego doustnie). W ciężkich przypadkach ko­nieczne jest chirurgiczne usunięcie (całkowite lub czę­ściowe) gruczołu tarczowego.

Historia choroby

Pomimo stwierdzenia już w 1820 r. korzystnego działania jodu w leczeniu powiększonego wola, nadal częste były operacje usunięcia tarczycy. Obecnie wiadomo, że brak hormonów tarczycy prowadzi do zaburzeń rozwojowych (niedorozwój umysłowy, apatia, duże wole, niski wzrost, zaburzenia proporcji ciała).

Następstwa zabiegu już wówczas zwracają uwagą na fizjologiczną rolę tarczycy i inicjują badania nad rolą hormonów. Lata 40. XIX w. opisano chorobę Gravesa – Basedowa (powiększone wole, wytrzeszcz oczu i przyspieszone tętno, tzw. trójca merseburska). W 1850 G.A. Chatin stwierdził, że brak jodu sprzyja powstawaniu endemicznego wola, a w 1895 E. Baumann wykazał, że tarczyca wychwytuje i magazynuje jod.

Kretynizm jako następstwo braku hormonów tarczycy

„Czoło wąskie i spłaszczone, ciało miękkie i wiotkie, skóra pomarszczona, gruby język zwiesza się z otwartych, wilgotnych i cieknących ust. Żuchwa wystaje, powieki są grube, oczy czerwone, małe, wyłupiaste, często zezowate. Nos plaski. Często występuje głuchota połączona z niemotą. Kończyny są krótkie i krzywe.”

Młode kretynki, sztych z XVI

Odwiedzający wpisali takie problemy: