choroba Hashimoto

Po łacinie: thyroiditis lymphomatosadiffusa lub morbus hashimoto. Przewlekłe zapalenie tarczycy o etiologii autommunologicznej.

Występowanie

W regionach, w których nie występuje niedobór jodu w pożywieniu, jest najczęstszą przyczyną niedoczynnego wola. U dzieci i młodzieży stanowi 40% przypadków wola bez nadczynności tarczycy. kobiety chorują 10* częściej.

2 szczyty zachorowań : 30-50 rż, dzieci częste współwystępują inne choroby z autoagresji:

• kolagenozy
• autoagresyjna niewydolność nadnerczy
• anemia złośliwa (ch.Addisona-Biermera)
• cukrzyca
• choroba Gravesa

Znamiennie częściej posiadacze HLA-DR5 i krewni chorych.

Przyczyny

U podłoża schorzenia leży prawdopodobnie defekt czynności limfocytów T-suppresor – infekcja wirusowa tarczycy => nadmierna produkcja interferonu gamma przez limfocyty tarczycy (z powodu defektu Ts) => pod wpływem interferonu gamma komórki pęcherzykowe tarczycy zaczynają produkować i eksponować na swojej powierzchni antygeny HLA-DR (czyli MHC klasy II, normalnie obecne wyłącznie na makrofagach, niektórych limfcytach B, neutrofilach, kk dendrytycznych i śródbłonkach) => prezentacja limfocytom T w kontekście HLA-DR antygenów komórek pęcherzykowych tarczycy => odpowiedź komórkowa i humoralna przeciw tarczycy.

Dochodzi do powstawania autoprzeciwciał:

• przeciw receptorom dla TSH (u 100% chorych), 3 rodzaje:
• TSI (thyroid stimulating immunoglobulines) – stymulują produkcję hormonów tarczycy
• TGI  (thyroid  growth  immunoglobulines) – stymulują wzrost tarczycy
• przeciwciała blokujące – łącząc się z receptorami dla TGI i TSI nie wywołują równocześnie pobudzenia receptorów – niwelują więc częściowo efekt TGI i TSI.
• przeciw tyreoglobulinie (u 50% chorych)
• rzadziej występujące przeciwciała:
• przeciw innym składnikom koloidu
• przeciw błonom komórek pęcherzykowych
• przeciw hormonom tarczycy

Morfologia:

wariant klasyczny (90%)

'gumiaste’, symetryczne, czasem płatowate wole. na przekroju miąższ tarczycy jest szarobiały, o podkreślonej budowie zrazikowej. torebka gruczołu nie jest włączona w proces zapalny. okoliczne tkanki nie są zmienione.

Mikroskopowo – niemal całkowite zastąpienie miąższu tarczycy przez limfocytarno-plazmocytarny naciek zapalny. obecne są w nim grudki chłonne z ośrodkami rozmnażania. ocalałe pęcherzyki zawierają niewielką ilość ciemnego zagęszczonego koloidu. komórki pęcherzykowe przekształcają sie w onkocyty (komórki HŤrthla) :

• duże jasne jądro z wyraźnym jąderkiem
• silnie kwasochłonna ziarnista cytoplazma (z powodu dużej ilości mitochondriów)
• mała ilość  siateczki  śródplazmatycznej (prawie całkowite zaprzestanie wytwarzania hormonów)

Wariant włóknisty (10%):

Mniejsze wole ale wyraźniejsze włóknienie – częstsze objawy ucisku otaczjących tarczycę struktur. mniej obfity naciek zapalny. w odróżnieniu od wola Riedela tkanka łączna nie przekracza granic torebki tarczycy. możliwa metaplazja płaskonabłonkowa komórek pęcherzykowych. wysoki poziom autoprzeciwciał, prawie zawsze hypotyreoza.

Objawy

Typowy zestaw objawów –

1. płeć żeńska,
2. guzowate wole,
3. niedoczynność tarczycy,
4. wiek 40-50 lat.
5. powolny początek i przewlekły przebieg choroby.
6. hypergammaglobulinemia we wczesnym okresie choroby możliwa przejściowa nadczynność gruczołu (wyrzut hormonów z niszczonych przez proces zapalny pęcherzyków).

Wariant klasyczny nierzadko może przebiegać z eutyreozą. Nie wykluczone, że wiele przypadków niedoczynność tarczycy o nieznanej etiologii to przypadki wygasłego zapalenia tarczycy typu Hashimoto, w których nie doszło po ustąpieniu nacieku do regeneracji gruczołu (znaczne stężenie przeciwciał blokujących ?). Diagnostyka na drodze oligobiopsji tarczycy (obecność limfocytów i onkocytów w aspiracie). Leczenie dość wyjątkowe jak na chorobę z autoagresji – nie sterydy czy leki immunosupresyjne (nieskuteczne) ale preparaty tarczycy. Zwiększone ryzyko zachorowania na chłoniaka tarczycy ! (chłoniaki tarczycy są 20* rzadsze niż raki tego narządu. Zwykle są to chłoniaki immunoblastyczne (pochodzące z wytwarzających immunoglobuliny limfocytów B), o rozlanym typie wzrostu. przeżywalność 5-letnia – ok 50%. w prawie wszystkich przypadkach chłoniaków tarczycy z nowotworem współistnieje choroba Hashimoto.

Odwiedzający wpisali takie problemy: