Choroby alergiczne

Typy reakcji nadwrażliwości:

Klasyfikacja Gella i Coombsa

• Typ I- reakcja natychmiastowa
• Typ II- reakcja cytotoksyczna
• Typ III- reakcja kompleksow immunologicznych
• Typ IV- komórkowa reakcja immunologiczna

Typ I

• typ przeciwciał IgE
• mediatory reakcji- uwolnione przy degranulacji komórki tucznej
• objawy wyst. w ciągu minut
• alergiczny niezyt nosa, astma, wsztrąs anafilaktyczny, pokrzywka, obrzęk naczynioruchowy, AZS

Typ II

• antygen na błonie komórkowej
• typ przeciwciał- IgM lub IgG
• mediator reakcji- kaskada dopełniacza
• reakcja przetoczeniowa, polekowa niedokrwistość hemolityczna, małopłytkowość, agranulocytoza

Typ III

• krążący antygen tworzy kompleksy z przeciwciałami
• klasa przeciwciał- IgG
• mediator reakcji- kaskada dopełniacza( neutrofile, enzymy lizosomalne, uszkodzenie tkanki)
• objawy- po 4-6 h
• zapalenie naczyń, choroba posurowicza, choroby autoimmunologiczne, reakcje polekowe, zakażenia

Typ IV

• mediatory reakcji- cytokiny uwalniane przez swoiste limfocyty T
• objawy po 24- 48h
• odczyn Mantoux na tuberkulinę, wyprysk kontaktowy

Cechy charakterystyczne AZS:         

Choroba przewlekła, nawrotowa z niezwykle nasilonym świądem. W ostrej fazie choroby zmiany skórne mają charakter wysiękowy. Wykwitem pierwotnym jest grudka wysiękowa. W przewlekłej fazie wyst. suche zlichenifikowane ogniska wyprysku. U wielu pacjentów wyst. podwyższone miana IgE( ich rola w tej chorobie jest nie wyjaśniona). AZS nie jest wyłącznie schorzeniem alergicznym. Wiele czynników może wpływać na nasilenie objawów choroby.

Etiologia i patogeneza:

1.  podłoże genetyczne
2.  mechanizmy immunologiczne- nadwrażliwość typu I, IV
3.  rola bariery skórnej
4.  zaburzenia autonomiczne
5. świąd, drapanie- błędne koło chorobowe

2) Mechanizmy immunologiczne w AZS:

Typ I nadwrażliwości

•  alergeny wziewne i pokarmowe( kontakt na pow. skóry)
•  IgE na pow. kom. Langerhansa
•  limfocyty Th2- IL4, IL5, IL3

Typ IV

•  po dwóch dniach późna faza reakcji
•  limfocyty Th1- INF, IL2, TNF

3) Rola bariery skórnej w AZS:

• suchość skóry( poronna rybia łuska): zaburzenia syntezy lipidów warstwy rogowej, zaburzenia przemiany kwasu linolowego

• obniżenie progu tolerancji świądu

4) Zaburzenia autonomiczne:

• paradoksalna odpowiedź naczyniowa na acetylocholinę
• biały dermografizm

Fazy AZS

1.  niemowlęca- wyprysk dziecięcy( eczema infantum)
2. dziecięca
3. młodzieżowa i osób dorosłych

1) Niemowlęca

• od 3 miesiąca do 3 roku życia
• alergeny pokarmowe( mleko krowie, białko jaja kurzego)
• zmiany rumieniowo- wysiękowe
• lokalizacja: twarz, wyprostne powierzchnie kończyn, tułów

2) Dziecięca

• do 12 roku życia
• grudki wysiękowe
• lokalizacja: zgięcia łokciowe i podkolanowe, kark, nadgarstki

3) Młodzieżowa i osób dorosłych

• alergeny wziewne( kurz, roztocza, pyłki traw, sierść zwierząt), drożdżaki, bakterie
• duża tendencja do lichenizacji
• lokalizacja: zgięcia łokciowe, podkolanowe, grzbiet rąk, możliwa erytrodermia
• włosy suche, łamliwe, pzanokcie polakierowane
• limfadenopatia
• współistnienie astmy, kataru alergicznego
• przebieg przewlekły, nawrotowy
• infekcje bakteryjne, wirusowe skóry

Cechy rozpoznawcze AZS

kryteria główne: świąd, morfologia i lokalizacja zmian, przewlekły i nawrotowy przebieg,  atopia w wywiadzie

kryteria dodatkowe

• rybia łuska
• biały dermografizm
• podwyższony poziom IgE
• upośledzenie odporności komórkowej
• wczesny początek choroby
• rumień twarzy
• zapalenia czerwieni wargowej
• przebarwienie powiek
• objaw Dennie- Morgana
• pogrubienie fałdów na szyi
• świąd podczas pocenia, nietolerancja wełny
• wpływ czynników środowiskowych i stresu na przebieg

Postępowanie diagnostyczne w AZS

• badanie przedmiotowe
• testy laboratoryjne: stężenie IgE, RAST, RIST, eozynofilia
• testy skórne:  punktowe( prick test) i  naskórkowe testy płatkowe

Leczenie AZS

• eliminacja alergenów
• leczenie farmakologiczne( leki przeciwhistaminowe, trankwilizery, kortykosteroidy- krótko cyklosporyna A, Imuran)
• fotochemioterapia( PUVA, UVB)
• leczenie zawnętrzne( preparaty z kortykosteroidami, pielęgnacja i nawilżanie skóry)
• swoiste odczulanie- kontrowersyjne

Wyprysk kontaktowy

1.  wyprysk z podrażnienia
2.  wyprysk alergiczny

1) Wyprysk z podrażnienia

• działanie czynników drażniących
• nieprawidłowości warstwy ochronnej
• uszkodzenie keratynocytów
• uwalnianie prozapalnych cytokin
• uszkodzenie śródbłonków
• chemotaksja limfocytów i makrofagów

2) Alergiczny wyprysk kontaktowy- reakcja typu późnego( typ IV)

• interakcja alergenu z komórkami Langerhansa( KL)
• migracja KL do węzłów chłonnych
• prezentacja alergenu limfocytom T
• uwalnianie cytokin
• interakcja uczulonych limfocytów z keratynocytami( rola cząstek adhezyjnych)
• uwalnianie cytokin z keratynocytów

Cechy kliniczne wyprysku kontaktowego

1.  faza ostra: rumień, obrzęk, grudki wysiękowe, pęcherzyki, nadżerki
2. faza podostra: słabiej zaznaczone objawy zapalno-wysiękowe, strupy
3.  faza przewlekła: przeważają objawy lichenifikacji

Najczęstsze alergeny kontaktowe i ich źródła

• chrom: cement, beton, oleje, smary, proszki do prania, zapałki, barwniki tkanin i skór
• nikiel, kobalt: biżuteria, elementy wykończenia ubrań, armatura łazienek i kuchni, oleje( margaryna)
• guma: rękawice, opony, obuwie
• barwniki: farby do włosów, ubrań, skór, kosmetyki
• antybiotyki w lekach zewnętrznych
• miejscowe środki znieczulające
• środki konserwujące: w kosmetykach, lekach zewnętrznych
• alergeny roślinne: chryzantema, prymula, sumak jadowity

Diagnostyka wyprysku kontaktowego

• wywiad
• obraz kliniczny
• testy naskórkowe

– z zestawem podstawowym alergenów

– z alergenami celowanymi

Testy naskórkowe/ płatkowe

0- brak reakcji

+ rumień

++ rumień i grudki

+++ rumień grudki, pęcherzyki

++++ rumień, grudki, pęcherzyki, nadżerki

Odmiany wyprysku kontaktowego

• wyprysk dłoni i stóp( wyprysk zawodowy, shoe dermatitis)
• wyprysk wyprzeniowy
• wyprysk podudzi
• uczulenie kontaktowe na rośliny

Leczenie wyprysku kontaktowego

• eliminacja leków i czynników drażniących
• pielęgnacja skóry
• leczenie miejscowe

1.  okłady
2.  kortykosteroidy
3.  dziegcie
4.  leki immunosupresyjne( takrolimus)
5.  terapia UVA lub UVB

• leczenie ogólne

1.  terapia PUVA
2.  leki przeciwhistaminowe
3.  preparaty wapnia
4.  kortykosteroidy
5.  leki immunosupresyjne( azatiopryna, cyklosporyna, takrolimus)

Odwiedzający wpisali takie problemy: