Funkcje żołądka:
- mieszanie pokarmu.
- degradacyjne działanie kwasu solnego i pepsyny
Gruczoły: k.egzokrynne i endokrynne.
- Kom.egzokrynne:
- k.główne – pepsyna
- k.okładzinowe – HCl i cz.wewnętrzny Castle’a
- k.towarzyszące – śluz
-
Kom.endokrynne:
-
kom.G – gastryna
-
Kom.ECL – histamina
-
Mechanizm wydzielania:
- Faza głowowa: wrażenia zmysłowe, chemoreceptory bł. śluzowej +n.błędnego + wydzielanie soku żołądkowego
- Faza żołądkowa : poposiłkowy bodziec mechaniczny -> relaksacja mięśniówki trzonu (NO,CGRP),+n.błędnego,+ gastryny -> kurczenie mięśniówki – pasaż treści pok. do cz.przedodźwiernikowej -> skurcze cz.przedodźwiernikowej+odźwiernika -> rozkawałkowanie pokarmu ®do dwunastnicy
- Faza jelitowa: Hamowanie uwalniania gastryny przez hormony błony śluzowej dwunastnicy i jelit (GIP,VIP,glukagon).
SOK ŻOŁĄDKOWY:
- HCl
- Zasadowy śluz
- Połknięta ślina i cofający się sok dwunastniczy
- Enzymy proteolityczne
- Czynnik wewnętrzny Castle’a
Ostre zapalenie żołądka
Objawy zapalenia żołądka:
- przekrwienie, obrzęk – nadżerki i owrzodzenia – martwica – krwotoki
- zmiany w kom.nabłonkowych, nacieki białokrwinkowe
- Objawy kliniczne: brak łaknienia, nudności, wymioty, odbijania, uczucie ucisku w nadbrzuszu, bóle w dołku, nieprzyjemny smak w ustach
Przewlekłe zapalenie żołądka
- ab p/k.okładzinowym 90% ® achlorhydria (bezkwaśność)
- ab p/cz.wewnętrznemu 70% ® niedokrwistość z niedoboru wit.B12
Bezkwaśność soku po bodźcach wydzielniczych (gastryna, histamina) – zmiany zanikowe w bł. śluzowej.
Helicobacter pylori
Rezyduje w żołądku w warstwie śluzu i przestrzeniach międzynabłonkowych i na obszarach błony śluzowej o mniejszej ekspozycji na kwas solny. UREAZA: mocznik – amoniak zobojętnia kwas solny, rola w kolonizacji żołądkowej. Adhezyny(zewnętrzna pow.otoczki Hp) –umożliwiają przywieranie do nabłonka. Ureaza, fosfolipaza, cytotoksyna A – uszkadzają barierę śluzówkową.
2 postacie: „normalna”, zdolna do wzrostu, i przetrwalnikowa – nie rośnie, nie dzieli się, ale w sprzyjających warunkach odzyskuje te atrybuty.
Sposób przenoszenia: droga ustno-pokarmowa i fekalno-oralna. Zakażeniu sprzyja: złe warunki socjoekonomiczne, przeludnienie, brak ciepłej wody. Zakażenie pierwotne: najczęściej bezobjawowe, czasem ostre zap.błony śluzowej. Osłabia czynniki ochronne, wzmacnia agresywne (sekrecja HCl). U 99% chorych z wrzodem dwunastnicy, 75% żołądka, 50% zdrowych pow.50 rż
Zapalenie żołądka na tle zakażenia Hp jest chorobą podstawową.
Następstwem jest ch.wrzodowa, w której rolę odgrywa predyspozycja genetyczna i cz.egzogenne.
DWUNASTNICA. Pierwotnym miejscem zasiedlenia Hp jest nabłonek żołądkowy, ale przebywa w opuszce dwunastnicy – obecność ogniskowej metaplazji żołądkowej.
Rzadka postać swoista:
- Zapalenie żołądka Crohna- żołądkowe objawy Crohna – nieciągłe nacieczenie granulocytami błony śluzowej, ziarniniaki kom.nabłonkowatych
- Zapalenie błony śluzowej spow.Helicobacter heilmanii (przenoszona przez psy i koty)
Klinicznie brak objawów, „niewrzodowa dyspepsja” – nieswoiste dolegliwości: uczucie pełności, wzdęcie, itd.
Choroba wrzodowa żołądka i dwunastnicy
NADŻERKA – ubytek błony śluzowej żołądka nieobejmujący jej warstwy mięśniowej, nadżerki są zwykle mnogie, mogą powodować krwawienia z całej pow. błony śluzowej żołądka.
WRZÓD – ubytek błony śluzowej żołądka obejmujący jej warstwę mięśniową i głębsze warstwy. Najczęściej na krzywiźnie mniejszej.
Ściana żołądka:
- 3 warstwy błony śluzowej: nabłonkowa, właściwa, mięśniowa
- błona podśluzówkowa
- 3 warstwy błony mięśniowej właściwej
- warstwa podsurowicza i surowicza
Choroby żołądka Czynniki ochronne:
- Śluz
- HCO3-
- Hormony jelitowe
- Bariera elektrolitowa
- Śluzówkowy przepływ krwi
- Ślina
- Prostaglandyny
- Odnowa komórkowa
Czynniki agresji:
- Helicobacter pylori
- HCl
- Pepsyna
- NLPZ
- Stres
- Tytoń
- Alkohol
- Żółć
- Hormony (steroidy, parathormon)
- uwarunkowania genetyczne(k.okładzinowe, gr.0)
- Marskość wątroby
Objawy choroby żołądka
Ból: podrażnienie zakończeń nerwowych w uszkodzonej ścianie żołądka i dwunastnicy lub zmieniona motoryka narządów.
- ból w nadbrzuszu natychmiast po spożyciu pokarmu lub zależne od pożywienia
- nasila się na szczycie wydzielania soku żołądkowego, ¯ po zobojętnieniu zawartości żołądka
- ból w śródbrzuszu, 2-3 godz po posiłku, na czczo (tzw głodowe) i porą nocną,
- Związek z żołądkową produkcją HCl,
- Nawrotowość jesienno-wiosenna
Powikłania
- Bliznowacenie ścian wrzodu – zwężenie odźwiernika
- Uszkodzenie naczynia w kraterze wrzodowym: krwotok żołądkowy – fusowate wymioty, krwawienie do dwunastnicy – smoliste stolce
- Jeśli w głębi proces zapalny – drążenie do sąsiednich narządów:
- Do trzustki – objawy zanurzenia czynności trzustki
- Do jamy otrzewnej – objawy zapalenia otrzewne
- Długotrwała choroba – rozrost nowotworowy, rozwój raka żołądka
Zespół Zollingera –Ellisona (gastrinoma)
hipergastrynemia spowodowana nowotworem wydzielającym gastrynę.
Umiejscowienie:
- Trzustka 90%
- Opuszka dwunastnicy
- Więzadło wątrobowo-dwunastnicze
W 60%: złośliwy, 10% przyczyną: MEN I. Gatryny – wydzielanie podstawowe i po bodźcach wydzielniczych
Objawy:
- Owrzodzenia żołądka,
- Zwiększone stężenie gastryny w surowicy krwi
Skomentuj jako pierwszy!