Duszność

Duszność to uświadomienie konieczności wzmożenia czynności oddechowej, według patofizjologów odczuwalne zwiększenie pracy oddychania, a neurologów: zaburzenie stosunku długości i napięcia mięśni oddechowych.

Analiza objawów

• stopień duszności
• czas i okoliczności wystąpienia duszności
• typ duszności
• objawy towarzyszące duszności

Stopnie duszności:

1. fizjologiczna – objaw zależny od zmniejszonej ilości tlenu na dużych wysokościach lub zamkniętych pomieszczeniach,
2. wysiłkowa – gdy praca oddychania przekroczy 5x wartości spoczynkowe; objaw chorobowy, gdy występuje przy codziennym wysiłku,
3. spoczynkowa – objaw chorobowy i dalsza diagnostyka,
4. orthopnoe – szczególna postać duszności spoczynkowej; zmuszająca do przyjęcia pozycji spoczynkowej lub wysokiego ułożenia,
5. asfiksja – objaw ostrej niewydolności oddechowej.

Wdechowe ciśnienie parcjalne tlenu (mm Hg)

Klasyfikacja duszności wysiłkowej

1. stopień: Chory może chodzić w normalnym tempie po terenie płaskim i wchodzić na łagodne wzniesienia i schody bez zadyszki,
2. stopień: Chory może chodzić ze zwykłą szybkością po terenie płaskim, ale ma zadyszkę przy wchodzeniu na łagodne wzniesienia i schody,
3. stopień: Chory z powodu zadyszki nie może chodzić w zwykłym tempie po terenie płaskim, ale idąc powoli może pokonać na terenie płaskim odległość 1-2 km.
4. stopień: Chory nie może przejść odległości większej niż 100m. bez zatrzymywania się dla  złapania tchu,
5. stopień: Chory ma zadyszkę po przejściu kilku kroków czy podczas mycia się czy ubierania.

Przyczyny i objawy asfiksji

Klasyfikacja według dynamiki powstawania

• Duszność występująca szybko
  • pochodzenia płucnego(astma, odma, zapalenie płuc, ciało obce)
  • pochodzenia sercowo-naczyniowego(niewydolność lewej komory serca, zator płuc, tamponada osierdzia, przebywanie na dużych wysokościach)
  • pochodzenia psychogennego
  • pochodzenia metabolicznego (kwasica ketonowa, mocznica, zatrucia)
• Duszność rozwijająca się w ciągu kilku miesięcy
  • pochodzenia płucnego(płyn w opłucnej, nowotwór, nacieczenie i zwłóknienie płuc, gruźlica)
  • pochodzenia sercowo-naczyniowego(zastoinowa niewydolność krążenia, niedokrwistość, zatorowość płucna)
  • pochodzenia nerwowo-mięśniowego(myastenia gravis)
• Duszność powoli narastająca
  • pochodzenia płucnego(przewlekłe zapalenie oskrzeli, rozedma płuc, pylica płuc, rozlane zwłóknienie płuc)
  • pochodzenia sercowo-naczyniowego(zastoinowa niewydolność krążenia, niedokrwistość, zatorowość płucna)
  • pochodzenia mechanicznego(duża otyłość, zesztywniające zapalenie kręgosłupa, sclerodermia)

Typ duszności

Spirogram

Duszność napadowa

• oskrzelowa(skurcz oskrzeli):
  • młodsi pacjenci
  • ekspozycja na alergeny
  • nie stwierdza się choroby serca
  • nad polami płucnymi przeważnie świsty i furczenia
• sercowa (zastój płucny):
  • pacjenci starsi
  • ataki nocne
  • choroby obciążające lewą komorę serca
  • obecność rzężeń wilgotnych

Duszność stała

Przewlekłe choroby płuc i przewlekła niewydolność lewej komory serca.

Typ oddechu

• Naprzemiennie  hipo- hiperwentylacja(oddech Cheyne-Stokesa, fizjologicznie w czasie snu u dzieci i starszych osób, patologicznie przy zmniejszeniu przepływu mózgowego)
•  Długie przerwy   w końcowej fazie wdechu(oddychanie z bezdechem przy uszkodzeniach mostu, np. w zakrzepicy tętnicy podstawnej,
•  Nieregularny  tor oddechowy –  oddech Biota (ataksja oddechowa), przy uszkodzeniach rdzenia przedłużonego, np. w zapaleniu opon miażdżycy tętnic mózgowych, wzroście  ciśnienia śródczaszkowego, miażdżycy , w agonii.

Objawy towarzyszące

• Pochodzenia sercowego
  •  Często napadowa duszność typu orthopnoe; objawy choroby wywołującej przeciążenie lewej komory z zastojem w żyłach płucnych., zmniejszona objętość minutowa serca z upośledzeniem przepływu mózgowego. Stany chorobowe:   niewydolność lewej komory w chorobie sercowej lub nadciśnieniowej, wady zastawek aorty, wady zastawki dwudzielnej, ostre serce płucne w zatorze tętnicy płucnej.
• Pochodzenia psychogennego(nerwice oddechowe). Stany chorobowe: oddech wzdychający, zespół hiperwentylacji, zespół wysiłkowy.

Odwiedzający wpisali takie problemy: