Gospodarka wodnoelektrolitowa i kwasosowozasadowa

Fizjologiczne znaczenie elektrolitów:

• uwodnienie tkanek
• aktywność enzymów
• kontrola pobudzenia nerwowo- mięśniowego
• aktywacja etapów krzepnięcia krwi
• stabilizacja struktury kości

Równowagą tą rządzą 3 prawa (2 fizyko- chem, 1 fizjologiczne):

1. prawo elektroobojętności płynów (suma kationów= suma anionów)
2. izomolalność płynów ustrojowych, ciśnienie osmotyczne w danych przestrzeniach jest jednakowe
3. prawo izojoni, stałe stężenie jonów (także H)

Suma zasad buforujących jest czynnikiem łączącym gospodarkę elektrolitową z gospodarką kwasowo- zasadową

MEq/l = mmol/l

Regulacja składu i objętości płynów w ustroju

Homeostaza ustrojowa:

1. izohydria
2. izojonia
3. izotonia
4. fizjologiczna wielkość przestrzeni wodnych

stałość środowiska wewnętrznego- wynik interakcji wielu mechanizmów

nerki:

• autoregulacja
• modyfikacja pod wpływem bodźców nerwowych, osmoreceptorów, chemoreceptorów, bądź baroreceptorów

płuca:

• autoregulacja
• modyfikacja pod wpływem bodźców nerwowych, osmoreceptorów, chemoreceptorów, bądź baroreceptorów

regulacja izotonii płynów ustrojowych:

• wytwarzanie wolnej wody na poziomie nerek (bez osmolitów)
• powstawanie lub zanik pragnienia
• osmolalność osocza (układ hormonalny i podwzgórze- reagują na zaburzenia)

regulacja fizjologicznych przestrzeni wodnych, różnice w ciśnieniu krwi

• objętość minutowa serca
• efektywna objętość krwi krążącej
• opór naczyń krwionośnych

ANF

• bradykininy            hamowanie
• urodylotyna
• prostacykliny

konsekwencje zatrzymanie wody i sodu

Diagnostyka laboratoryjna:

• oznacza się sód
• stężenie chlorków
• stężenie potasu
• osmolalność surowicy i moczu
• białko
• Ht
• stężenie Hb
• erytrocyty

badania dodatkowe:

• ocena humoralnych mechanizmów regulacji (układ renina- angiotensyna- aldosteron, inne hormony steroidowe kory nadnerczy)

Zaburzenia gospodarki potasowej:

• Płyn zewnątrzkom. 150 mmol/l
• Płyn wewnątrzkom. 1-2%

Stężenie potasu zależy od jego zawartości w płynie i jego dystrybucji

Regulacja dystrybucji:

• insulina
• aldosteron
• aminy katecholowe

insulina:

• potas do płynów wewnątrzkomórkowych
• transport jonów do wątroby i mięśni

adrenalina:

• zmniejsza stężenie jonów w osoczu

propanolol- odwrotnie

hipopotasemia

spadek stężenia <3.8 mmol/l

• niedostateczna podaż potasu w diecie
• nadmierna utrata z moczem (kwasica), z pokarmem (wymioty, biegunki)
• transmineralizacja

zaburzenia:

~CUN

• zmęczenie
• apatia
• senność
• śpiączka
• zaburzenia świadomości
• bóle mięśniowe

~zaburzenia układu krążenia

hiperkaliemia

wzrost stężenia >5.5 mmol/l

• niewłaściwe pobieranie krwi
• źródła egzogenne (dieta, przetaczanie krwi, substytuty soli potasowych)
• źródła endogenne (uszkodzenia komórek, zmiażdżenie tkanek, oparzenie, krwawienia wewnętrzne)

hiponatremia

stężenie < 135 mmol/l

zmniejsza się stosunek sodu do wody wskutek utraty sodu do retencji wody

pseudohiponatremia

• hiperlipidemia
• hiperproteinemia w surowicy

przyczyny:

• obecność w płynie pozakomórkowym substancji nie penetrujących błony plazmatycznej komórki (mannitol, glukoza- cukrzyca)
• zmniejszenie efektywnej objętości płynu naczyniowego (obrzęki)
• pierwotna retencja wody

1. nieprawidłowe uwalnianie się ADH (leki wymiotne)
2. uwalnianie ADH z innych niż przysadka źródeł (nowotwory)

hipernatremia

> 148 mmol/l

• utrata samej wody
• utrata hipotonicznych płynów
• nadmierna podaż sodu
• nieprawidłowa funkcja CUN

Wspólna cecha: wzrost molalności płynów ustrojowych

Gospodarka kwasowo- zasadowa- utrzymanie stałego pH

Izohydria

1. układy buforowe krwi
2. płuca
3. nerki
4. wątroba
5. układ kostny
6. przewód pokarmowy

układy buforowe krwi:

• bufor wodorowęglanowy (lotny)
• układ hemoglobinowy HHb/HHbO2

tkanki:

• bufor białczanowy
• bufor fosforanowy

wskaźniki:

• pCO2      40mmHg
• HCO3     24 mmol/l
• pO2         >90 mmHg

kwasica (metaboliczna, oddechowa), zasadowica (oddechowa, metaboliczna)

zasadowica metaboliczna

wzrost: pH, pCO2, HCO3

Odwiedzający wpisali takie problemy: