Fizjologiczne znaczenie elektrolitów:
- uwodnienie tkanek
- aktywność enzymów
- kontrola pobudzenia nerwowo- mięśniowego
- aktywacja etapów krzepnięcia krwi
- stabilizacja struktury kości
Równowagą tą rządzą 3 prawa (2 fizyko- chem, 1 fizjologiczne):
- prawo elektroobojętności płynów (suma kationów= suma anionów)
- izomolalność płynów ustrojowych, ciśnienie osmotyczne w danych przestrzeniach jest jednakowe
- prawo izojoni, stałe stężenie jonów (także H)
Suma zasad buforujących jest czynnikiem łączącym gospodarkę elektrolitową z gospodarką kwasowo- zasadową
osocze | Płyn pozakomórk. I pozanaczyniowy | Płyn śródkomórkowy | |
Na | 142 mEq/l | 146.5 mEq/l | 10 mEq/l H2O |
K | 4.0 | 4.0 mEq/l | 160 mEq/l H2O |
MEq/l = mmol/l
Regulacja składu i objętości płynów w ustroju
Homeostaza ustrojowa:
- izohydria
- izojonia
- izotonia
- fizjologiczna wielkość przestrzeni wodnych
stałość środowiska wewnętrznego- wynik interakcji wielu mechanizmów
- autoregulacja
- modyfikacja pod wpływem bodźców nerwowych, osmoreceptorów, chemoreceptorów, bądź baroreceptorów
- autoregulacja
- modyfikacja pod wpływem bodźców nerwowych, osmoreceptorów, chemoreceptorów, bądź baroreceptorów
regulacja izotonii płynów ustrojowych:
- wytwarzanie wolnej wody na poziomie nerek (bez osmolitów)
- powstawanie lub zanik pragnienia
- osmolalność osocza (układ hormonalny i podwzgórze- reagują na zaburzenia)
regulacja fizjologicznych przestrzeni wodnych, różnice w ciśnieniu krwi
- objętość minutowa serca
- efektywna objętość krwi krążącej
- opór naczyń krwionośnych
ANF
- bradykininy hamowanie
- urodylotyna
- prostacykliny
konsekwencje zatrzymanie wody i sodu
Diagnostyka laboratoryjna:
- oznacza się sód
- stężenie chlorków
- stężenie potasu
- osmolalność surowicy i moczu
- białko
- Ht
- stężenie Hb
- erytrocyty
badania dodatkowe:
- ocena humoralnych mechanizmów regulacji (układ renina- angiotensyna- aldosteron, inne hormony steroidowe kory nadnerczy)
Zaburzenia gospodarki potasowej:
- Płyn zewnątrzkom. 150 mmol/l
- Płyn wewnątrzkom. 1-2%
Stężenie potasu zależy od jego zawartości w płynie i jego dystrybucji
Regulacja dystrybucji:
- insulina
- aldosteron
- aminy katecholowe
- potas do płynów wewnątrzkomórkowych
- transport jonów do wątroby i mięśni
adrenalina:
- zmniejsza stężenie jonów w osoczu
propanolol- odwrotnie
hipopotasemia
spadek stężenia <3.8 mmol/l
- niedostateczna podaż potasu w diecie
- nadmierna utrata z moczem (kwasica), z pokarmem (wymioty, biegunki)
- transmineralizacja
zaburzenia:
~CUN
- zmęczenie
- apatia
- senność
- śpiączka
- zaburzenia świadomości
- bóle mięśniowe
~zaburzenia układu krążenia
hiperkaliemia
wzrost stężenia >5.5 mmol/l
- niewłaściwe pobieranie krwi
- źródła egzogenne (dieta, przetaczanie krwi, substytuty soli potasowych)
- źródła endogenne (uszkodzenia komórek, zmiażdżenie tkanek, oparzenie, krwawienia wewnętrzne)
hiponatremia
stężenie < 135 mmol/l
zmniejsza się stosunek sodu do wody wskutek utraty sodu do retencji wody
pseudohiponatremia
- hiperlipidemia
- hiperproteinemia w surowicy
przyczyny:
- obecność w płynie pozakomórkowym substancji nie penetrujących błony plazmatycznej komórki (mannitol, glukoza- cukrzyca)
- zmniejszenie efektywnej objętości płynu naczyniowego (obrzęki)
- pierwotna retencja wody
- nieprawidłowe uwalnianie się ADH (leki wymiotne)
- uwalnianie ADH z innych niż przysadka źródeł (nowotwory)
hipernatremia
> 148 mmol/l
- utrata samej wody
- utrata hipotonicznych płynów
- nadmierna podaż sodu
- nieprawidłowa funkcja CUN
Wspólna cecha: wzrost molalności płynów ustrojowych
Gospodarka kwasowo- zasadowa- utrzymanie stałego pH
Izohydria
- układy buforowe krwi
- płuca
- nerki
- wątroba
- układ kostny
- przewód pokarmowy
układy buforowe krwi:
- bufor wodorowęglanowy (lotny)
- układ hemoglobinowy HHb/HHbO2
- bufor białczanowy
- bufor fosforanowy
wskaźniki:
- pCO2 40mmHg
- HCO3 24 mmol/l
- pO2 >90 mmHg
kwasica (metaboliczna, oddechowa), zasadowica (oddechowa, metaboliczna)
zasadowica metaboliczna
wzrost: pH, pCO2, HCO3
Skomentuj jako pierwszy!