Gruczolak cewkowy jelita

Po łacinie: adenoma tubulare intestini. Gruczolak cewkowy jelita to niezłośliwy nowotwór wywodzący się z enterocytów z tendencją do formowania struktur cewkowych. makroskopowo przyjmuje formę polipa.Kilka uwag terminologicznych :

• POLIP – efekt rozrostu śluzowki
• POLYPOID LESIONS (zmiana polipowata) wszystkie twory wyrastające do światła jelita z jego ściany, mogą to być hamartomata, polipy zapalne, guzy podśluzówki.
• POLYPOSIS – (polipowatość) – obecność licznych polipów
• POLYPOSIS SYNDROME (zespół polipowatości)- zespół w którego skład wchodzi polipowatość polipowatości mogą obejmować cały przewód pokarmowy ale najczęstsze są okrężniczo-odbytnicze. dzielone zwykle na nowotworowe i nienowotworowe.

klasyfikacja zmian polipowatych przewodu pokarmowego:

nienowotworowe :             nowotworowe:

hyperplastyczny                łagodne :adenoma tubulare

(=metaplastyczny)hamartomatyczny | adenoma tubulovillosum

-młodzieńczy (retencyjny)|            adenoma villosum

-Peutza i Jeghersa       |   złośliwe: rak polipowaty

zapalny (rzekomy)          |

limfoidalny                |

adenoma tubulare = gruczolak cewkowy

75 % polipów nowotworowych. m-k = 2-1, częstsze po 30 rż. tak sporadyczne jak i w zespołach.

polipy nowotworowe (oczywiście głównie niezłośliwe, czyli gruczolaki) spotyka się u 25% osób po 60 rż.

zwykle dalszy odcinek okrężnicy i rectum – 75 %. w 50% sporadycznych są pojedyncze, 1/6 przypadków – ponad 5. (czyli gdy jest 1 to 20 % szans na następnego). zwykle delikatna łodyżka i malinowata główka. rzadko kiedy bez szypuły. rozmiary zróżnicowane.

morfologia mikroskopowa :

rdzeń polipa wychodzi z podśluzówki i jest z nią ciągły. Nabłonek nowotworu – na ogół wyraźne różnicowanie w kierunku normalnych składników nabłonka jelitowego (czasem widoczne nawet komórki sygnetowate), ale może być atypowy- komórki są stłoczone, jądra na wielu poziomach, stosunek jądrowo cytoplazmatyczny powiększony. do 20% obszaru może mieć budowę kosmkową – gdy pochodzi do powstania raka to właśnie tam.

klinicznie (interesujące jest ryzyko zezłośliwienia) :

• mniejsze niż 1 cm ( a takich jest 60-70 %) – przechodza w raka w 1%
• 1-2 cm ok 10 % ryzyka (proporcjonalnie do obszaru kosmkowatego),
• 2 cm i wiecej – 45 % zawiera w utkaniu raka

W zależności od nasilenia dysplazji polipy gruczolakowe klasyfikuje się na 5 typów :

1. Stopień I  – gruczolak bez dysplazji
2. Stopień II – niewielka dysplazja widoczna w powierzchownych partiach gruczolaka
3. Stopień III- dysplazja bardziej zaawansowana i/lub obejmująca większą część polipa
4. Stopień IV – na szczycie gruczolaka ognisko raka nie naciekającego głęboko szypuły
5. Stopień V  – wyraźnie naciekający rak gruczołowy w obrębie gruczolaka

Inne objawy : krwawienia, hypoalbuminemia (wydziela w nadmiarze śluz bogaty w albuminy), hypokaliemia, rzadko przewlekła biegunka z odwodnieniem i utratą elektrolitów.

ZESPOŁY POLIPOWATOŚCI RODZINNYCH

(w których występują polipy nowotworowe)

Rodzinna polipowatość okrężnicy (FPC) dziedziczenie autosomalne domin. diagnoza zwykle w 2-3 dekadzie, w 20% po 40 rż. średnio ok 1000 polipów w okrężnicy, rzadko podobne polipy w jelicie cienkim i żołądku. histologicznie polipy odpowiadają adenoma tubulare, a mimo to bardzo wysoki odsetek zezłośliwień : bez usunięcia okrężnicy 100% po 30 latach trwania choroby, 10% po 10 latach.

Zespół Gardnera. FPC + mnogie kostniaki + cysty nabłonkowe + włókniakowatość. Rzadziej : nadliczbowe lub nie wyrżnięte zęby. Większa częstość raka tarczycy i dwunastnicy.  Dziedziczenie autosomalne dominujące z różną penetracją – ryzyko powstania raka jak w FPC (możliwe że FPC to postać zespołu Gardnera z niepełną penetracją).

Zespół Turcota FPC + guzy OUN. rzadki.

Odwiedzający wpisali takie problemy: