Gruczolak wielopostaciowy ślinianki

Adenoma pleomorphicum, lub: tumor mixtus. Gruczolak wielopostaciowy ślinianki histologiczna klasyfikacja guzów ślinianek wg WHO

I. guzy nabłonkowe

A. gruczolaki

1. gruczolak wielopostaciowy           [60.0 %]

2. gruczolaki jednopostaciowe          [ 5.4 %]

a. limfatyczny

b. kwasochłonny

c. inne

B. guz śluzowo- naskórkowy                [ 7.3 %]

C. guz z komórek surowiczych              [ 3.5 %]

D. raki

1. rak gruczołowo- torbielowaty        [10.7 %]
2. rak gruczołowy
3. rak płaskonabłonkowy
4. raki niezróżnicowane
5. rak w gruczolaku wielopostaciowym

= złośliwy guz mieszany             [ 2.8 %]

II. guzy nienabłonkowe

III. guzy niesklasyfikowane

IV. zmiany nowotworopodobne

Przy częściej występujących nowotworach podano odsetkową częstość występowania. warto więc coś wiedzieć o : adenoma pleomorphicum, carcinoma adenoides cysticum (cylindroma) i tumor mucoepidermalis.

Kilka ogólnych uwag o nowotworach ślinianek :

• zapadalność w Polsce wynosi ok 0.9 – 1.9/100 000/ rok
• 95% guzów powstaje w obrębie ślinianki przyusznej lub podżuchwowej
• 4/5 nowotworów ślinianki przyusznej i ponad 1/2 podżuchwowej to gruczolak wielopostaciowy, przy czym w śliniance podżuchwowej częściej niż w przyusznicy spotyka się nowotwory złośliwe
• połowa nowotworów drobnych gruczołów ślinowych (głównie podniebienia) to nowotwory złośliwe
• wszystkie, nawet niezłośliwe nowotwory ślinianek cechuje duża skłonność do nawrotów po niedoszczętnym leczeniu chirurgicznym

Gruczolaku wielopostaciowy nazwa nowotworu uzasadniona jest współistnieniem w utkaniu tego guza zarówno elementów nabłonkowych jak i śluzowych, śluzowatych i chrzęstnych. Występuje w :

• gruczołach ślinowych tak dużych (częściej) jak i małych
• w gruczołach śluzowych oskrzeli
• w gruczołach łzowych
• sporadycznie w innych lokalizacjach (np szyjka macicy) nieco częściej (ok 60%) spotykany jest u kobiet. średnia wieku chorych wynosi ok 40 lat.

Jak wygląda (makroskopowo)

typowa lokalizacja to powierzchowny płat przyusznicy (szczególnie jego dolny biegun). kulisty, spoisty, twardy, o średnicy nawet do kilkunastu cm (zwykle 3-4 cm). rzadko ulega zmianom wstecznym (owrzodzenie, martwice, krwotoki). Otorebkowany, ale tkanka nowotworu wykazuje tendencje do wrastania w torebkę i tworzenia licznych drobnych guzków satelitarnych – stąd często wznowy po niedoszczętnej operacji, przy czym każdy nawracający guz wykazuje coraz większą tendencję do ponownego odrastania. Na przekroju policykliczny, lity, spoisty, czasem z drobnymi torbielkami.

mikroskopowo :

Obraz, jak wskazuje nazwa, jest niejednorodny. zasadniczy składnik guza stanowią komórki nabłonkowe i mioepitelialne (a więc składniki wstawek) tworzące struktury lite, beleczkowe, gruczołowe lub cewkowate. dla struktur gruczołowych typowe jest występowanie 2 warstw komórek, z których zewnętrzna to komórki mioepitelialne. Bardzo zróżnicowane elementy podścieliska – tkanka włóknista, śluzowa, śluzowata, chrzęstna i kostna są pochodzenia nabłonkowego (metaplazja komórek mioepitelialnych). świadczy o tym obecność w ich cytoplaźmie białek typowych dla mioepitelium (cytokeratyna, aktyna, wimentyna, S-100).

Uwagi kliniczne :

Gruczolak wielopostaciowy jest nowotworem złośliwym miejscowo nie przerzutuje, natomiast nacieka powoli własną torebkę i wykazuje duże tendencje do wznowy. Metodą leczniczą z wyboru jest usunięcie całej ślinianki wraz z guzem i jego torebką (częstość wznów ok 10%). po prostym wyłuszczeniu nowotwór nawraca w ok 50%. Nieprawdą jest, że kolejne nawroty cechują się większą agresywnością i z czasem upodobniają się do raka. powstanie raka w gruczolaku wielopostaciowym (4.5% przypadków gruczolaka) nie jest związane z poprzednimi niedoszczętnymi zabiegami operacyjnymi.

Odwiedzający wpisali takie problemy: