Po łacinie: tuberculosis intestinorum. Gruźlica jelit obecnie pierwotna gruźlica jelit, z zespołem pierwotnym składającym się z ogniska pierwotnego na śluzówce jelita cienkiego i ze zmian odczynowo- zakaźnych w krezkowych węzłach chłonnych jest niezwykłą rzadkością. częściej spotykana jest wtórna gruźlica jelit, będąca następstwem :
- uogólnionego zakażenia gruźliczego (prosówka – drobne, typowe zmiany krwiopochodne, rozsiane w całym przewodzie pokarmowym)
- implantacji prątków pochodzących z rozpadających się, odkrztuszonych i połkniętych ognisk gruźlicy płucnej. Zmiany są wówczas najczęściej ograniczone do obszaru krętniczo- kątniczego (85% – możliwe, że ze względu na fizjologicznie zwolniony pasaż treści pokarmowej w tym miejscu) i/lub odbytu. Rzadziej zajęte są : przełyk, żołądek i jelito cienkie.
epidemiologia :
W Polsce gruźlica przewodu pokarmowego jest uważana za rzadką (1.6 – 3.5% przypadków gruźlicy pozapłucnej i < 0.2% wszystkich przypadków gruźlicy – ale brak dokładnych statystyk !). W skali rocznej notowane jest około 30 zachorowań w całym kraju. Wg statystyk amerykańskich dotyczy ona ok 5% chorych na gruźlicę płuc, przy czym w wypadku zaawansowanej gruźlicy płuc zmiany jelitowe występują aż w 24%. szczyt zachorowań w 20-40 rż.
morfologia :
proces zapalny ma charakter pełnościenny i odcinkowy. zmiany mogą mieć charakter :
- owrzodzeń (10%). w przeciwieństwie do innej rzadkiej choroby zakaźnej, prowadzącej do powstawania owrzodzeń w ścianie jelit
- duru brzusznego, owrzodzenia gruźlicze :
- są poprzeczne w stosunku do długiej osi jelita (przebiegają zgodnie z układem naczyń chłonnych)
- rzadko powodują perforację ściany jelita (powstają wolno, a niszczeniu tkanek towarzyszy równoczesne, nasilone włóknienie).
- zmian przerostowych pod postacią ziarniniaków zlokalizowanych głównie w błonie podśluzowej (65%). prowadzą one do odcinkowych zgrubień ściany jelita.
- równocześnie występujących zmian przerostowych i wrzodziejących (15%). Możliwe jest też wygojenie się zmian w obrębie ściany jelita przy przetrwaniu czynnego procesu zapalnego w krezkowych węzłach chłonnych.
Obraz mikroskopowy nie odbiega od obrazu gruźlicy w innych umiejscowieniach.
Objawy (uwagi kliniczne)
W ok 1/3 przypadków przebiega bezobjawowo. objawy nie są charakterystyczne (konieczność różnicowania głównie z częstszymi chorobami jak : choroba Crohna (niezwykle ważne – niemal identyczny obraz rtg, objawy i lokalizacja !), colitis ulcerosa, rak, uchyłkowatość, sarkoidoza, promienica, pozapalny naciek okołowyrostkowy).
Powikłania
częste : niedrożność jelit (skutek procesów naprawczych zwężających światło jelita i upośledzających perystaltykę), ropnie międzypętlowe, przetoki wewnętrzne (międzyjelitowe) i zewnętrzne,
Rzadkie : wolna perforacja z objawami ostrego brzucha, zapalenie otrzewnej, krwotok, gruźlicę jelitową należy podejrzewać u każdego chorego na gruźlicę płucną, u którego występują objawy ze strony przewodu pokarmowego. podstawą rozpoznania jest badanie wycinków tkankowych pobranych drogą endoskopową (zaleca się pobieranie dużej ilości (kilkunastu, ze względu na spory odsetek wyników fałszywie ujemnych) wycinków z głębi zmian). Wykrycie prątków w kale u osób z gruźlicą płucną nie ma żadnego znaczenia diagnostycznego (mogą pochodzić z połkniętej plwociny).
Skomentuj jako pierwszy!