Hemochromatoza

Po łacinie: HAEMOCHROMATOSIS HEPATIS. Stan, w którym gromadzeniu żelaza towarzyszy przebudowa miąższu wątroby w kierunku wątroby marskiej.  Obecnie coraz częściej stosuje się definicję opartą o objawy biochemiczne których uchwycenie pozwalają na wczesne wykrycie choroby i podjęcie leczenia:

• nadmierny poziom Fe w surowicy ( > 250 ug/dl, norma 50-150)
• nadmierne wysycenie transferyny żelazem (ok 100%, norma 25-50%)
• nadmierny poziom ferrytyny w surowicy ( > 500 ng/ml, norma <150)
• w diagnostyce ma przydatne jest też oznaczanie ilości żelaza przypadającej na 100 mg wilgotnej masy wątroby (normalnie < 30 ug, w hemochromatozie często > 400), które można wykonać na bioptacie wątroby.

Wyróżniamy:

1. hemochromatoza pierwotna (h.primaria , idiopathica) defekt hamowania wchłaniania (?) => wysycenie transferyny =>nadmiar żelaza łączy się z innym nośnikiem i odkłada się w narządach.

Morfologia

Stopniowe włóknienie między przestrzeniami bramnożółciowymi a żyłami środkowymi – marskość drobnoguzkowa. ciężar wątroby 3 kg, twarda, brązowa. rozpad hepatocytów obładowanych żelazem. w 20% rak wątrobowokomórkowy. złogi w komórkach beta wysp trzustkowych (cukrzyca), skórze, sercu (niewydolność), maziówkach, mm szkieletowych, płacie przednim przysadki, korze nadnerczy, tarczycy, przytarczycach, śliniankach, śluzówkach przewodu pokarmowego., ww chłonnych. nadmiar melaniny w skórze, włóknienie trzustki.(według malejącego stopnia uszkodzenia : wątroba, trzustka, serce, stawy, gruczoły endokrynne, skóra) poza wątrobą i trzustką raczej nie spotyka się włóknienia. w stawach może wystąpić ostre zapalenie błony maziowej (synovutis acuta) oraz stopniowy rozwój dny rzekomej (złogi pirofosforanów wapnia niszczące chrząstki nasadowe). jądra są atroficzne ale nie nie gromadzą barwnika – zmiany wynikają prawdopodobnie z uszkodzeń osi przysadka-podwzgórze.

Klasyczna triada objawów, obecnie nieczęsta :

1. marskość drobnoguzkowa pigmentowa (100%)
2. cukrzyca (75-80%)
3. nadmierna pigmentacja skóry (75-85%)

Na objawy mogą się też składać : nietypowe zapalenie stawów, hepatomegalia, bóle brzucha, arytmie, niewydolność krążenia, hypogonadyzm (amenorrhea u kobiet, spadek libido i impotencja u mężczyzn)

Reakcja na terapię (flebotomia – chelaty Fe):

• ustępują prawie u 100% : bóle brzucha i nadmierna pigmentacja skóry
• ustępują w ok 50% : objawy sercowe, zaburzenia met.glukozy
• oporne : artritis, hypogonadyzm, marskość.

Przeżywalność 5-letnia:

• 33% u nieleczonych
• 90% u leczonych

Przyczyny zgonu :

• rak wątrobowokomórkowy (tylko w w przypadku marskości)
• niewydolność wątroby
• niewydolność krążenia

Patogeneza:

Dziedziczenie prawdopodobnie aut.rec. (u heterozygot dyskretne objawy biochemiczne przeładowania żelazem), związek z HLA-A3, chromosom 6. 5-7 krotnej przewagi mężczyzn nie tłumaczą wyłącznie ochronne działanie miesiączek i ciąż.

Hemochromatoza wtórna

Nie wiadomo, dlaczego w niektórych wypadkach nadmiernego obciążenia żelazem dochodzi do rozwoju hemosyderozy a w innych hemochromatozy.

Przyczyny:

• niedokrwistości (talassemie, n.syderoachrestyczne, z niedoboru pirydoksyny)
• wrodzony brak transferyny
• choroba di Gugliemo

Morfologia zbliżona do h. pierwotnej, jednak zmiany morfologiczne i objawy mniej nasilone.

Odkładanie się hemosyderyny w marskości o innej przyczynie nastręcza głównie problemy diagnostyczne (co do przyczyny marskości). o tym, że gromadzenie hemosyderyny jest wtórne w stosunku do marskości świadczyć mogą:

• brak hemosyderyny w kk dróg żółciowych
• stosunkowo niewielka ilość hemosyderyny w hepatocytach przy w pełni wykształconej marskości
• brak złogów żelaza w innych narządach

Odwiedzający wpisali takie problemy: