Jelito cienkie

Jelito cienkie jest to wąska, pofałdowana i mocno pozwijana cewa rozciągająca się od żołądka do jelita grubego, w której zachodzi większość procesów trawiennych i wchłanianie pokarmu. Ma ok. 6,7-7,6 m długości(zmierzone po śmierci, mięśnie są zwiotczałe – u żywego człowieka trochę krótsze o ok. 0,5m).

Znajduje się w środkowo-dolnej części jamy brzusznej. Jeżeli dana część posiada krezkę oznacza to że leży wewnątrz otrzewnowo. Cienka błona su­rowicza – krezka – podtrzymuje i nieco zawiesza jelita. Za­wiera ona pola tłuszczu, pomagające utrzymać ciepło w organach, a także obfitą sieć naczyń krwionośnych. Ner­wy dochodzą do jelita cienkiego z dwóch części układu autonomicz­nego: nerwy przywspółczulne inicjują skurcze mięśni (perystaltykę) przesuwające pokarm wzdłuż przewodu, a nerwy współczulne hamują ruchy jelitowe.

Podział jelita cienkiego

Wyróżnia się 3 odcinki jelita cienkiego: dwunastnicę, jelito czcze i jelito kręte. Two­rzą one jedną ciągłą cewę i choć każdy z nich wykazuje pewne charakterystyczne różnice, to nie istnieje żadna wy­raźna granica podziału między nimi. Pierwsza część – dwunastnica – przylega do żołądka. Osiąga 25-30 cm długości. Ma największą średnicę i nie jest podtrzymywana przez krezkę. Leży prawie w całości pozaotrzewnowo (z wyjąt­kiem części górnej). Przewody wychodzące z wątroby (przewód wątrobowy wspólny oraz przewody trzustkowe uchodzące do dwunastnicy) prowadzą soki neutralizujące kwasy żołądkowe i pomagają trawić białka, węglowodany i tłuszcze. Jelito czcze, zlokalizowane w środk. cz. jamy brzusznej, stanowi ok. 2/5 pozostałego przewodu. Ma ono intensywnie czerwony kolor ze względu na silne unaczynnienie tętnicze. Jego ruchy perystaltyczne są szybkie i energiczne, a w obrębie krezki znajduje się pewna ilość tłuszczu, podtrzymującego tę okolicę. Jelito kręte znajdu­je się w obrębie dolnej części brzucha. Jego ściany są węższe i cieńsze niż dwóch wcześniejszych odcinków, una- czynienie skąpsze, ruchy perystaltyczne wolniejsze, a krez­ka ma więcej pól tłuszczowych. Fale perystaltyczne przesuwają treść pokarmową poddawaną trawieniu w jelicie cienkim, która podczas ruchów wa­hadłowych i segmentowych ulega mechanicznemu rozdrobnieniu i mieszaniu z enzymami trawiennymi z trzustki, wątroby i gruczołów ścian jelita oraz podda­wana jest kontaktowi z powierzchnią chłonną. U czło­wieka przejście pokarmu przez jelito cienkie trwa średnio 3-6 go­dzin. Podział:

• Dwunastnica
  • leży w nadbrzuszu, długość ok. 30cm (ok. 12 palców – stąd nazwa) dzieli się na:
    • opuszkę = cz. Górna – posiada krezkę (więzadło dwunastnicze)
    • cz. zstępującą – przyklejone do tylnej ściany jamy brzusznej
    • cz. poprzeczną – przyklejone do tylnej ściany jamy brzusznej
    • cz. wstępującą – przyklejone do tylnej ściany jamy brzusznej
  • Dwunastnica kończy się i przechodzi w jelito czcze na przecięciu z więzadłem wieszadłowym dwunastnicy które jest częścią sieci mniejszej (więzadło wątrobowo-dwunastnicze); przy operacjach w tych okolicach należy uważać aby nie przeciąć biegnących razem z tym więzadłem: przewodu żółciowego wspólnego, żyły wrotnej lub tętnicy wątrobowej właściwej.
  • Funkcja dwunastnicy polega na przyjmowaniu treści pokarmowej z żołądka. To do niej uchodzą wszystkie najważniejsze enzymy (sok trzustkowy oraz żółć + enzymy z żołądka) trawiące węglowodany (do monosacharydów) tłuszcze (do kwasów tłuszczowych i monoglicerydów) oraz białka (do aminokwasów)
  • Najczęściej występującymi schorzeniami dwunastnicy są jej wrzody, które najczęściej występują wraz z wrzodami żołądka. Najczęściej też zlokalizowane są w okolicy odźwiernika. Krwawienia i zakrzepy (zeskorupienie) w tej okolicy mogą doprowadzić do zwężenia odźwiernika i spowodować zaburzenia w przemieszczaniu się pokarmu z żołądka do dwunastnicy.

• jelito czcze i kręte:
  • obydwa mają wspólną krezkę której korzeń o długości ok. 17 cm przytwierdzony jest do tylnej ściany jamy brzusznej. Trudno jest odróżnić makroskopowo oba te rodzaje jelit. Przyjmuje się że 2/5 długości jelita od dwunastnicy do kątnicy zajmuje jelito czcze a 3/5 jelito kręte.
    • jelito czcze: posiada wysokie, gęste fałdy okrężne, liczne długie palczaste kosmki jelitowe oraz grudki chłonne pojedyncze.
    • Jelito kręte: posiada niskie, rzadkie fałdy okrężne, niskie kosmki jelitowe oraz grudki chłonne skupione.
  • Funkcją jelita jest końcowe trawienie i wchłanianie treści pokarmowej. Przyjmuje się że całkowita powierzchnia wchłaniania wynosi ok. 100m². Wchłonięte związki odpływają żyłą krezkową górną i dolną do żyły wrotnej i wątroby.
  • W końcowym odcinku jelita cienkiego (ok. 30cm od ujścia krętniczo-kątniczego) możemy spotkać uwypuklenie jego ściany nazwane uchyłkiem Meckela (nie zasklepiona pozostałość płodowego przewodu żółciowego) ok. 5cm.. Jest to miejsce w którym podobnie jak w wyrostku robaczkowym może dojść do zapalenia. W przypadku operacji wycięcia wyrostka chirurg powinien obejrzeć ok. 60cm jelita krętego mierząc od ujścia do kątnicy.
  • Duża ruchomość jelita może powodować że wchodzi ono w skład przepukliny np. pachwinowej.
  • Zatkanie światła jelita cienkiego powoduje zatrzymanie przesuwania się treści pokarmowej = niedrożności

Schorzenia, np. zapalenie jelita, uchyłkowatość czy zaparcia, mogą powodować zahamowanie przechodze­nia treści pokarmowej.

Niedrożność jelita cienkiego

• Neurogenne – spowodowane brakiem impulsacji nerwowej => zatrzymanie perystaltyki
• Mechaniczne – na skutek: przerwania dopływu krwi (wszelkiego rodzaju zakrzepy), skrętu jelita, zadzieżgnięcia (wgłobienia??), stanów zapalnych prowadzących do zrostów z otrzewną ścienną.
• Niedrożności objawiają się bólem, wymiotami, wzdęciami, zmniejszonym wydalaniem stolca, gazów. W zatrzymanej treści pokarmowej mogą rozwinąć się bakterie, które poprzez gnicie, fermentację mogą doprowadzić do perforacji ściany jelita i wylanie treści pokarmowej, ropy i bakterii do jamy otrzewnej i spowodować jej zapalenie.
• W stanach patologicznych (np. ostry zawał krezki – możliwy gdyż naczynia te są naczyniami końcowymi – doprowadza do martwicy => zahamowanie motoryki => niedrożność) możliwe jest wycięcie nawet 2 m jelita cienkiego bez wyraźnego uszczerbku na zdrowi. Zasadą jest, że przy resekcji usuwa się uszkodzoną część jelita i 10 cm zdrowego jelita z każdej strony.

Odwiedzający wpisali takie problemy: