Kresomózgowie boczne

Kresomózgowie boczne (telencephalon laterale):

•  powstaje w toku rozwoju w wyniku podziału pierwotnego pęcherzyka mózgowego zwanego przodomózgowiem (prosencephalon)
•  po ukończeniu rozwoju kresomózgowie boczne obejmuje prawą i lewą część mózgowia czyli kresomózgowie boczne prawe (telencephalon laterale dextrum) oraz kresomózgowie boczne lewe (telencephalon laterale sinistrum)
•  części te zwane inaczej półkulami mózgu (hemispheria cerebri) są od siebie oddzielone głęboką szczeliną podłużną mózgu (fissura longitudinalis cerebri), czyli szczeliną międzypółkulową (fissura interhemispherica)
•  zewnętrzne powierzchnie kresomózgowia bocznego pokryte są oponami (meninges)
•  do szczeliny międzypółkulowej wciska się wypustka opony twardej, zwana sierpem mózgu (falx cerebri)
•  ze względu na występujące charakterystyczne urzeźbienie całej powierzchni zewnętrznej kresomózgowia bocznego licznymi zakrętami (gyri), które pooddzielane są bruzdami (sulci), obszar ten nosi nazwę zakrętomózgowia (gyrencephalon)

•  pokrywa półkule mózgu od zewnątrz i w nim rozwija się kora (cortex)
•  w mózgu człowieka bardzo silnie rozwinięty jest (filogenetycznie młodszy) nowy płaszcz (neopalium), natomiast starsze formy płaszcza tzn. płaszcz stary (archeopalium) oraz prapłaszcz (paleopalium) odnajdujemy na powierzchni węchomózgowia, płata limbicznego i niektórych części tyłomózgowia

– na płaszczu (nowym), który pokrywa półkule mózgu, wyróżnia się trzy powierzchnie:

•         powierzchnię górno-boczną (facies superolateralis) czyli powierzchnię wypukłą (facies convexa)
•         powierzchnię przyśrodkową (facies medialis hemispherii)
•         powierzchnię dolną (facies inferior hemispherii)

– w miejscu przejścia powierzchni górnej w przyśrodkową występuje brzeg górny (margo superior), natomiast w przejściu powierzchni bocznej w dolną mamy brzeg dolny (margo inferior)

– płaszcz półkul dzieli się na cztery płaty mózgu (lobi cerebri) oraz wyspę (insula), często uznawaną za piąty płat

– w obrębie płatów i wyspy występują liczne zakręty i bruzdy mózgu (gyri et sulci cerebri)

– zakręty mózgu mogą się ze sobą łączyć za pomocą ukrytych zakrętów głębokich leżących na dnie bruzd lub poprzez wąskie zakręty przechodnie widoczne na powierzchni płaszcza.