Przenikanie podłoży i leków przez:
- Przydatki skóry (mieszki włosowe, gr.potowe, łojowe)
- warstwę rogową naskórka
Aktywność stosowanych miejscowo leków zależy od:
- uwalniania
- adsorpcji
- absorpcji
- resorpcji
Aktywność stosowanych miejscowo leków zależy również od:
- przebiegu enzymatycznych procesów
- metabolicznych (estryfikacja,fosforylacja)
- lipofilności (określa stopień przenikania leków przez bł. komórkowe)
- powinowactwa do swoistych receptorów w komórkach docelowych właściwego doboru podłoży
Podłoże (zaróbka,nośnik)– substancja zawierająca właściwe leki. Prawidłowo dobrane podłoże wykazuje:
- brak działania toksycznego,drażniącego i alergizującego
- stabilność
- brak wpływu na zmianę aktywności
- zawartych w nim leków
- powinno być, ponadto, łatwe do stosowania i akceptowane kosmetycznie
Podłoża jednofazowe
Pudry
to sproszkowane substancje stałe. Dzielimy na:
- pudry sypkie
- pudry zbite ( kompaktowe ), powstałe przez dodanie tłuszczów lub gliceryny w ilości do 5 %
- mineralne: talk, tlenek cynku, krzemian
- glinu, dwutlenek tytanu, siarczan magne-
- zu
- roślinne: skrobia ryżowa i pszeniczna (obecnie rzadko stosowane)
Działanie: kryjące, wysuszające, słabo chłodzące, p/świądowe, p/zapalne lub działanie bardzo powierzchowne.
Wskazania:
- Pudry kosmetyczne, pudry lecznicze ( ze środkami p/grzybiczymi, odkażającymi, antybiotykami) stosowane w stanach ostro zapalnych, bez sączenia, zwłaszcza w fałdach skórnych.
- Pudry samorozpuszczalne ( na bazie laktozy, dział. odkażające, pobudzają ziarninowanie i epitelizację)- stosowane w leczeniu owrzodzeń, odleżyn, ran pooperacyjnych i oparzeniach.
Płyny
- Stosowane jako rozpuszczalniki leków lub dodawane do podłoży dwu- i trójfazowych
- Używane jako: okłady (przymoczki), kąpiele, roztwory do pędzlowania, żele, lakiery, aerozole
Okłady
- okłady chłodzące – otwarte
- okłady rozgrzewające – zamknięte
Okłady chłodzące
- Ze względu na szybkie wysychanie – zmieniane co 2-3 godz.
- r-ry chlorku sodu, octanu glinu, azotanu srebra, taniny, węglanu wapnia, siarczanu glinu, chloraminy, antybiotyków,
- rivanolu i nadmanganianu potasu rzadziej (barwi, uczula)
- Działanie: silne p/zapalne, chłodzące, p/świądowe, odkażające, ściągające.
- Okłady zmniejszają wysięk, ułatwiają oczyszczanie zmian z wydzieliny, ułatwiają reepitelizację
- Wskazania: ostre stany zapalne z wysiękiem, lecz. owrzodzeń, nadżerek
- Powikłania: maceracja otaczającej skóry,wtórne infekcje.
Okłady rozgrzewające
- Powstają poprzez okrycie mokrego okładu folią lub ceratką. Zatrzymanie ciepła i przekrwienie miejscowe ułatwia resorpcję nacieków zapalnych i zmniejsza ból.
- Wskazania: zakrzepowe zapalenie żył, streptodermia.
- Powikłania: podrażnienie, maceracja skóry, wtórne zakażenia.
Kąpiele
- ograniczone do określonych partii ciała
- pełne, w wannie
- Działanie: łagodzące, p/świądowe, oczyszczające, złuszczające.
- Po dodaniu naturalnie występujących w skórze substancji, np. mocznika, NaCl, ceramidów, lipidów, parafiny płynnej działają nawilżająco i odnawiają funkcję ochronną skóry.
- Wskazania: sucha, atopowa skóra, łuszczyca, rybia łuska.
- Czas kąpieli nie powinien przekraczać 15 – 20 min. (działanie macerujące i wysuszające)
Roztwory do pędzlowania
- wodne lub alkoholowe r-ry barwników, alkoholowe wyciągi z ziół leczniczych, alk. r-ry leków
- Działanie: przeciwświądowe, keratolityczne, złuszczające, p/zapalne, odkażajace, rozgrzewające.
- Po posmarowaniu nimi dochodzi do szybkiego odparowania podłoża, z pozostawieniem przylegającej do skóry warstwy substancji czynnej o dużym stężeniu.
- Wskazania: obecnie rzadko r-ry wodne.R-ry alkoholowe- na skórę owłosioną głowy i inne owłosione części ciała, fałdy skórne, dłonie, stopy,błony śluzowe, sk. łojotokowa
- Powikłania: nadmierne wysuszenie skóry, podrażnienia.
Żele
- przeźroczyste, łatwo rozprowadzające się na skórze substancje o konsystencji koloidowej
- hydrożele
- lipożele
Hydrożele
- Nie zawierają tłuszczów, łatwo zmywalne.
- Składają się z substancji organicznych: metylocelulozy, kwasu alginowego, poliakrylów, gumy arabskiej, żywic i pektyn. Wiążąc wodę – pęcznieją. Często dodaje się do nich alkohol etylowy, glicerol, eter, aceton.
- Substancje lecznicze to najczęściej: KS, antybiotyki, leki p/grzybicze, leki p/trądzikowe.
- Działanie: powierzchowne p/zapalne,chłodzące, p/świądowe oraz określone rodzajem substancji czynnej.
- Wskazania: skóra łojotokowa, trądzik zw., różowaty, łuszczyca skóry głowy, oparzenia słoneczne, ukąszenia owadów, pokrzywka, przewl. owrzodzenia,rany (gotowe opatrunki- hydrożelowe, alginianowe, absorpcyjne)
kleiny ( odmiana hydrożeli )
Najczęściej stosowana kleina cynkowa, złożona w równych częściach z: żelatyny, tlenku cynku i glicerolu (15%), zawieszonych w wodzie. Wywiera łagodne działanie uciskowe w leczeniu niewydolności żylnej i owrzodzeniach przyżylakowych.
Lipożele
Aerozole
przygotowane fabrycznie postacie leków, w szczelnych pojemnikach, przeznaczone do rozpylania na powierzchni skóry, w postaci pudrów, roztworów, pianek, plastycznych błon.
- Podłoża najczęściej zawierają lecytynę, związki izopropylu, skroplone pod ciśnieniem gazy: propan i butan.
- Substancje lecznicze najczęściej stosowane: antybiotyki, KS, leki p/grzybicze, środki odkażające.
- Nieswoiście chłodzą i działają p/świądowo.
- Wskazania: zmiany sączące, duże powierzchnie ciała, zła tolerancja innych podłoży.
- Chronić drogi oddechowe! ( możliwość resorpcji wziewnej)
Oleje
stosowane jako nośnik leków rozpuszczalnych w tłuszczach oraz nierozpuszczalnych pudrów. Dodawane do maści i balsamów.
Wskazania: natłuszczanie skóry, zmiękczanie i oddzielanie strupów i łusek, oczyszczanie skóry z wcześniej stosowanych miejscowo leków.
1. oleje mineralne
- oczyszczone węglowodory, uzyskiwane
- w procesie destylacji ropy naftowej
- ( np. parafina stała i płynna )
2. oleje roślinne trójglicerydy, inne nasycone i nienasycone kwasy tłuszczowe (np. oliwa z oliwek, olej arachidowy, olej rzepakowy,olej rycynowy)
3. oleje zwierzęce najczęściej olej z wątroby ryb – tran
Skomentuj jako pierwszy!