Kortykosteroidy
- stosowane od ok.50 lat (Sulzberger i Witt)
- działanie: p/zapalne, immunosupresyjne, antyproliferacyjne:
Stany ostre
- wstrząs anafilaktyczny
- ostra pokrzywka
- kontaktowe zapalenie skóry
- reakcje polekowe
- rumień wielopostaciowy
- autoimmunologiczne choroby pęcherzowe
- choroby tkanki łącznej
- piodermia zgorzelinowa
- niektóre postacie zapalenia naczyń
- zespół Sweeta
Ekwiwalenty siły działania:
- prednizon 5 mg
- prednizolon 5 mg
- metyloprednizolon 4 mg
- triamcinolon 4 mg
- hydrokortizon 20 mg
- deksametazon 1 mg
Ogólna zasada: podawanie leku w jednej dawce porannej, w czasie największego stężenia endogennego kortyzolu. Dawka wyjściowa – stopniowo redukowana aż do dawek podtrzymujących.
Działania niepożądane kortykosteroidów:
- zaburzenia endokrynologiczne: nietolerancja glukozy, zespół cushingoidalny, zaburzenia miesiączkowania, opóźnienie wzrostu u dzieci
- zaburzenia układu pokarmowego: choroba wrzodowa żołądka i dwunastnicy, zapalenie trzustki
- zaburzenia układu sercowo-naczyniowego: nadciśnienie tętnicze, zmniejszenie stężenia potasu
- zaburzenia układu kostno-mięśniowego: osteoporoza, miopatia
- Zaburzenia narządu wzroku: jaskra, zaćma
- zaburzenia hematologiczne: leukocytoza, poliglobulia
- zaburzenia ośrodkowego ukł. nerwowego: psychozy
- zaburzenia immunologiczne: zwiększone ryzyko zakażeń
- zmiany skórne: trądzik, ścieńczenie skóry, hirsutyzm, utrudnione gojenie się ran
Leki immunosupresyjne
działanie: zmniejszenie aktywności układu immunologicznego. Stare leki immunosupresyjne: azatiopryna, cyklofosfamid, metotreksat. Nowe leki immunosupresyjne: cyklosporyna A, takrolimus, mykofenolan mofetylu.
Podawane doustnie i pozajelitowo, w dermatologii – najczęściej łącznie z kortykosteroidami. Terapia pulsowa – konieczne rozpoczęcie terapii na oddziale.
Wskazania do stosowania leków immunopresyjnych:
- autoimmunologiczne choroby pęcherzowe
- choroby tkanki łącznej
- łuszczyca
- łupież czerwony mieszkowy
- liszaj płaski
- GVHD
- atopowe zapalenie skóry
- piodermia zgorzelinowa
- zapalenie naczyń
- zespół Sweeta
Działania niepożądane leków immunopresyjnych:
- działanie teratogenne
- toksyczne uszkodzenie nerek, wątroby i szpiku kostnego
- uszkodzenie mięśnia serca
- nudności, wymioty, biegunka, utrata łaknienia
- zapalenie błon śluzowych przewodu pokarmowego
Retinoidy
Pochodne witaminy A, naturalne: izotretynoina, a syntetyczne: acitretyna, etretinat. Mechanizm działania: wpływ na wzrost i różnicowanie komórek naskórka.
Wskazania do stosowania retinoidów:
- Izotretynoina: trądzik zwykły, trądzik różowaty, chłoniaki skóry z komórek T
- Acitretyna i Etretinat: łuszczyca, zwłaszcza krostkowa, łupież czerwony mieszkowy, choroba Dariera, rybia łuska, chłoniaki skóry z komórek T
- izotretynoina: 0,8-1,0 mg/kg mc/24h
- etretinat: 0,6-1,0 mg/kg mc./24h
- acitretyna: 0,3-0,5 mg/kg mc./24h
Dawki, w miarę uzyskiwanej poprawy, stopniowo ulegają redukcji. Konieczna systematyczna kontrola gospodarki lipidowej w surowicy!
Retinoidy działania niepożądane:
- działanie teratogenne ( konieczność stosowania skutecznej antykoncepcji)
- zaburzenia gospodarki lipidowej (wzrost trójglicerydów i cholesterolu całk. oraz LDL)
- suchość skóry i błon śluzowych, zapalenie czerwieni wargowej, przerzedzenie włosów
- uszkodzenie wątroby
- bóle głowy, wzrost ciśn. śródczaszkowego
Sulfony
Najczęściej stosowany lek: Dapson. Działanie: p/zapalne, p/bakteryjne.
Wskazania: choroby infekcyjne (trąd, zakażenia Pneumocystis carinii), opryszczkowate zapalenie skóry, pemfigoid, pęcherzyca opryszczkowata, linijna IgA pęcherzowa dermatoza, piodermia zgorzelinowa, trądzik, ziarniniak obrączkowaty
Dawkowanie: 50 – 150 mg/24h
Wymaga sprawdzania poziomu hemoglobiny!
Antybiotyki
Zastosowanie w dermatologii mają:
- antybiotyk beta-laktomowe (penicyliny,cefalosporyny)
- makrolidy (erytromycyny, azitromycyna)
- linkozamidy (klindamycyna, linkomycyna)
- tetracykliny (tetracyklina, doksycyklina)
- aminoglikozydy ( gentamycyna, amikacyna)
Wskazania:
- choroby bakteryjne
- choroby przenoszone drogą płciową
- wtórne zakażenia bakteryjne
- trądzik zwykły i różowaty
- choroby, w których rolę odgrywają antygeny bakteryjne: łuszczyca, zapalenia naczyń, przyłuszczyca
Działania niepożądane:
- wstrząs po penicylinie
- toksyczna nekroliza naskórka (różne antybiotyki)
- nefrotoksyczność ( aminoglikozydy)
- uszkodzenie słuchu (aminoglikozydy)
- zaburzenia żołądkowo-jelitowe (różne antybiotyki)
Leki przeciwgrzybiczne
- polieny (nystatyna, natamycyna)
- azole (ketokonazol, flukonazol, itrakonazol)
- alliloaminy ( terbinafina)
- morfoliny – brak leków stosowanych ogólnie
- inne (gryzeofulwina)
wskazania:
- grzybica paznokci
- grzybica owłosionej skóry głowy
- grzybica brody
- przewlekła grzybica stóp
- przewlekła i rozległa grzybica skóry gładkiej- przewlekła kandydoza błon śluzowych
- rozległy, długotrwały łupież pstry
Działania niepożądane:
- zaburzenia żołądkowo-jelitowe (nudności, wymioty, biegunki)
- zaburzenia neurologiczne (bóle i zawroty głowy, osłabienie i bóle mięśniowe)
- zmiany skórne( osutki grudkowe, pokrzywka, świąd)
- hepatotoksyczność, ginekomastia(ketokonazol), utrata smaku, fotouczulenia
Leki przeciwhistaminowe
W dermatologii stosowane są głównie leki przeciwhistaminowe H-1. Mechanizm działania: blokowanie receptorów histaminowych na komórkach tucznych i endotelialnych.
Wskazania: świąd, pokrzywka, obrzęk naczynioruchowy ponadto: atopowe zapalenie skóry, pokrzywka barwnikowa
Działania niepożądane- głównie poprzez interakcję z innymi lekami (terfenadyna, astemizol)
Skomentuj jako pierwszy!