Mikroelementy

Biopierwiastki występujące w organizmie znikomych ( śladowych ) ilościach. Stężenie określa się najczęściej jako tzw. ppm ( pars per milion ).

Bor

• Głównie w pokarmach roślinnych
• Działa korzystnie w zapaleniu kości
• Wzmaga rozrost mięśni
• Hamowanie osteoporozy (?)

Chrom

• Jako kompleks z drobnocząsteczkowym białkiem wchodzi w skład wielu układów enzymatycznych
• Podawany dzieciom niedożywionym ( zwiększa ich zdolność do utylizacji glukozy – działanie insulino-podobne )
• Występowanie : ziarna nie łuskanych zbóż , produkty mięsne , sery

Przyczyny niedoboru

•   Zmniejszona dostawa z pokarmem
•   Długotrwały znaczny wysiłek fizyczny
•   Starzenie się

trójchlorek chromu

•   Zwiększa i ułatwia zużycie glukozy do procesów energetycznych
•   Obniża cholesterol
•   Powyższa HDL

Cynk

Rola fizjologiczna

•   Niezbędny do prawidłowej aktywności ponad 200 enzymów
•   Czynnik warunkujący budowę białek i kw. nukleinowych
•   Pełni rolę w odporności komórkowej
•   Współdziała z wit. A przy wpływie na nabłonki
•   Współdziała z hormonami ( np. insulina , gonadotropina )
•   Bierze udział w przemianie reionol – retinal

Przyczyny niedoboru

•   Żywienie pozajelitowe
•   Wegetarianizm
•   Ludzie starsi
•   Sportowcy wyczynowi
•   Ch. Crohna , Colitis Ulcerosa , marskość wątroby

Niedobór

•   Zahamowanie wzrostu u dzieci
•   Upośledzenie łaknienia
•   Niedoczynność gruczołów płciowych
•   Upośledzone gojenie ran
•   Zmiany skórne
•   Zwiększona podatność na zakażenia

Najczęściej w preparatach złożonych ( głównie z Cu i Se ).  Nieobecny w preparatach dla dzieci i kobiet w ciąży

Miedź

• Wchodzi w skład 12 białek tzw. miedziozależnych
• Bierze udział w procesach oddychania wewnątrzkomórkowego
• Ceruloplazmina , nadtlenkowa dysmutaza Zn-Cu , haptokupreina – biorą udział w odtruwaniu organizmu
• Podstawowe białko zawierające Cu – ceruloplazmina

•   Potężny antyutleniacz
•   Uczestniczy w I fazie reakcji obronnych organizmu

Przyczyny niedoboru

•   Przewlekłe biegunki u dzieci karmionych samym mlekiem
•   Celiakia
•   Żywienie pozajelitowe
•   Nadmiar cynku ( antagonizm )
•   Długotrwałe zażywanie antacida
•   Długotrwałe podawanie megadawek wit. C

Niedobór

•   Hiprecholesterolemia
•   ↑LDL, ↓HDL
•   niedokrwistość , granulocytopenia
•   osteoporoza

Cu niezwiązana z białkami jest toksyczna.

Zatrucie : nudności , wymioty , niedokrwistość hemolityczna )

Molibden

Warunkuje aktywność wielu oksydaz

Niedobór ( opisano 1 przypadek )

•   Tachykardia
•   Tachypnoe
•   Zaburzenia widzenia
•   Wysoki poziom siarczanów we krwi
•   Objawy ustąpiły po podaniu anionianu molibdenu

Hamuje powstawanie nowotworów (nie udowodniono jeszcze). Rola w profilaktyce próchnicy.

Selen

Jako selenocysteina wchodzi w skład peroksydazy glutationowej.

Występowanie – brokuły , grzyby , seler , kabaczki , czosnek , ryby , mięso
Działanie:

•   Współdziała z witaminą E w stabilizacji błon komórkowych
•   hepatoprotekcyjnie
•   Immunostymulująco  
•   Korzystnie działa w niedokrwieniu mięśnia sercowego
•   Antyalergicznie
•   Odtrutka w stosunku do rtęci i kadmu
•   Przeciwzapalnie

Żelazo

• Wchodzi w skład ferroprotrein ( najważniejsze – hemoglobina i mioglobina )
• Wchłania się w dwunastnicy i jelicie cienkim
• We krwi transportowane przez transferynę
• Zapas ustrojowy żelaza znajduje się w ferrytynie i hemosyderynie

Badania rozpoznawania niedoboru

•   Wchłanianie z przewodu pokarmowego
•   Stężenie ferrytyny

Przyczyny niedoboru 

•   Krwawienia
•   Wzrost zapotrzebowania
•   Spadek wchłaniania i/lub dowozu
•   Niedokrwistość

Leczenie

•   preparatami p.o. – fizjologiczne i bezpieczne
•   Szybka reakcja organizmu na leczenie ( niedokrwistość ustępuje po 2-3 miesiącach leczenia , uzupełnienie zapasów tkankowych wymaga podawania przez kolejne 3-6 miesięcy )
•   Pozajelitowo
•   Upośledzone wchłanianie
•   Nietolerancja preparatów doustnych
•   Długotrwałe krwawienie
•   Znaczny niedobór żelaza późno w ciąży

v i.m.

•   bóle i nacieki w miejscu wstrzyknięć
•   długotrwałe przebarwienie
•   powiększenie węzłów pachwinowych

v i.v.

•   bóle i zawroty głowy
•   zaczerwienienie skóry
•   tachykardia
•   poty
•   wymioty
•   bóle brzucha
•   duszności , sinica

przeciwwskazania

• ­   chory gorączkujący
• ­   niewydolność nerek i/lub wątroby
• ­   choroba alergiczna

przy przedawkowaniu – defrokamina ( tworzy kompleks z jonami żelaza łatwo wydzielany do moczu ) lepiej wchłania się na czczo , ale jest lepiej tolerowane po posiłku/ Hemofer , Ferrlecit , Ascofer

Jod

Niezbędny do prawidłowego funkcjonowaia gruczołu tarczowego
W niedoborze rozwija się wole.

Wielokrotne podawanie małych dawek judu może doprowadzić do hypertyreozy
Wielokrotne podawanie dużych dawek powoduje ”paradoksalną” hypotyreozę
Zastosowanie – Chorzy przygotowywani do tyreidektomii

•  Stwardnienie gruczołu ,
•   zmniejszenie unaczynienia
•   zmniejszenie gruczołu

• Roztwór Lugola

Fluor

Szkliwo zębów , niewielka ilość ilość kościach
Niedobór – Próchnica ( fluorowanie wody jako profilaktyka )
Nadmiar – osteomalancja
Zaleca się stosowanie łącznie z wapniem i wit. D3
Zastosowanie w leczeniu osteoporozy posteroidowej

Odwiedzający wpisali takie problemy: