w każdym niemal zapaleniu obserwujemy: uszkodzenie komórek i tkanek, powstanie wysięku zapalnego, zmiany rozplemowe.
Poniższy podział powstał w wyniku spostrzeżenia, że zazwyczaj jedna z tych składowych dominuje nad całością obrazu.
1. zapalenia uszkadzające (inflammatio alterativa). dominują zmiany wsteczne i martwica komórek miąższowych narządu (synonim – inflammatio parenchymatosa).
przykłady :
- zmiany w mięśniu serca w przebiegu dyfterytu (błonicy)
- poliomyelitis anterior (spowodowane wirusem polio zapalenie niszczące komórki motoryczne rogów przednich rdzenia kręgowego)
- hepatitis viralis acuta (ostre zapalenie wirusowe wątroby)
- pancreatitis acuta (ostre zapalenie trzustki)
- degeneratio (necrosis) fibrinoidea
2. zapalenie wysiękowe (inflammatio exsudativa). dominują zaburzenia krążenia, zwykle zapalenia spowodowane czynnikiem zakaźnym. w zależności od rodzaju wysięku i stopnia. Uszkodzenia śródbłonków naczyń wyróżniamy:
- inflammatio serosa (zapalenie surowicze) dotyczy zwykle błon surowiczych (osierdzie, otrzewna, opłucna) i błon śluzowych (w takich wypadkach płyn surowiczy zawiera na ogół domieszkę śluzu a zapalenie określa się mianem nieżytowego – inflammatio catarrhalis).
- inflammatio fibrinosa (zapalenie włóknikowe) – większe uszkodzenie kapilar prowadzi do pojawienia się w wysięku włóknika, tworzącego charakterystyczny nalot na powierzchni zmienionych struktur.
przykłady :
- zapalenie włóknikowe powierzchniowe (i.f.superficialis) – dotyczy np. błon surowiczych i opon mózgowo-rdzeniowych
- zapalenie włóknikowe głębokie (i.f.profunda)
– rzekomobłoniaste (i.pseudomembranacea) – złuszczeniu do światła narządu pod postacią błony rzekomej ulega nabłonek do błony podstawnej, powstały ubytek nosi nazwę nadżerki (erosio), przykłady
-„klindamycynowe” zapalenie śluzówki jelit, błonica krtani
– – zestrupiające (i.escharotica) – powstają głębsze, sięgające błony mięśniowej (wrzód – ulcus). np. w durze brzusznym w jelitach.
c. inflammatio suppurativa (=purulenta) – zapalenie ropne
c.a. powierzchowne, przykłady – ropotok (pyorrhoea) z błon śluzowych, ropniak (empyema – zbiorowisko ropy w narządzie posiadającym światło lub w przestrzeni o granicach anatomicznych – np w opłucnej lub przestrznie podpajęczynówkowej)
c.b. głębokie
– ograniczone = ropień (abscessus)
– rozlane (rozległe ) = ropowica (phlegmone) – rozwiją się w luźnych tkankach (przestrznie międzypowięziowe, ściana przewodu pokarmowego)
d. inflammatio ichorosa = i. gangrenosa (zapalenie zgorzelinowe)- w ognisku zapalnym obecne są bakterie gnilne
e. inflammatio haemorrhagica (zapalenie krwotoczne)
Możliwe są liczne postacie mieszane zapaleń wysiękowych (np. inflammatio fibrinoso-haemorrhagica).
3. zapalenie wytwórcze (inflammatio productiva = i. proliferativa) dominują procesy rozplemowe
przykłady :
a. zapalenie wytwórcze ostre :
- lymphonodulitis reactiva acuta (odczyn w węzłach chłonnych w reakcji na zmiany zapalne w ich dorzeczu)
- glomerulonephritis (kłębkowe zapalenie nerek – mnożą się komórki mezangium)
b. zapalenie wytwórcze przewlekłe :
- z rozplemem tkanki nabłonkowej
- gastritis hyperplastica
- condyloma acuminatum – kłykcina kończysta
- nieżyt polipowy nosa – rhinitis polyposa
- z rozplemem zrębu
- marskość wątroby (cirrhosis hepatis)
c. zapalenie ziarniniakowe (inflammatio granulomatosa) (definicja ziarniniaka – patrz granuloma teleangiectaticum)
- gruźlica
- sarkoidoza
- brucelloza i wiele innych
Skomentuj jako pierwszy!