Niedrożność jelit(ileus) to zatrzymanie fizjologicznego procesu przesuwania się treści pokarmowej. Często niedrożności towarzyszy obraz ostrego brzucha bezpośrednio zagrażający życiu chorego.
Podział niedrożności jelit:
ze względu na przyczynę
- mechaniczna
- czynnościowa
ze względu na umiejscowienie
- wysoka
- niska
ze względu na przebieg i dynamikę rozwoju objawów
- ostra
- przewlekła
ze względu na stopień upośledzenia pasażu
- pełna – całkowita
- niepełna – niecałkowita
Niedrożność mechaniczna
Podział niedrożności mechanicznej:
- niedrożność z zatkania
- niedrożność z zadzierzgnięcia(uwięźnięcie przepukliny, skręt jelita, wgłobienie)
Jelito cienkie (70 – 80%) | Jelito grube (20 – 30%) | ||
zatkanie (25%) | zadzierzgnięcie (75%) | zatkanie (75%) | zadzierzgnięcie (25%) |
zrosty (60 – 75%)przepuklinynowotwory | rak (65%)zapalenie uchyłkówskręt okrężnicy esowatej |
Przyczyny niedrożności mechanicznej jelit
Całkowite zatkanie światła jelita od wewnątrz:
- choroby zapalne i zakaźne
- guzy
- zwężenia pourazowe i pooperacyjne
- zmiany wrodzone obecność ciał obcych
- kamienie żółciowe i kałowe
- pasożyty
- smółka płodowa
Ucisk jelita z zewnątrz: pooperacyjne zrosty
W niedrożności mechanicznej z zatkania kolejno pojawiają się następujące zmiany:
- zaburzenia pasażu
- wzmożenie perystaltyki spowodowane próbą pokonania przeszkody
- rozdęcie pętli jelita przez płyn i gaz
- ucisk naczyń krwionośnych w ścianie jelita, obrzęk ściany
- zaburzenia wchłaniania, zwiększenie przepuszczalności ściany
- nagromadzenie się płynu w świetle jelit i w ich ścianach oraz w otrzewnej
- zaburzenia wodno-elektrolitowe
- translokacja bakterii
- zaburzenia miejscowe i ogólnoustrojowe (zapalenie otrzewnej, stan septyczny, wstrząs, niewydolność wielonarządowa).
Objawy niedrożności jelit
- ból brzucha
- nudności i wymioty
- wzdęcie brzucha
- zatrzymanie gazów i stolca
- zaburzenia perystaltyki jelit
Jeśli niedrożność trwa dłużej, mogą pojawić się inne objawy:
- ze strony OUN – zaburzenia świadomości
- za strony układu moczowego – bezmocz
- ze strony układu sercowo-naczyniowego – niewydolność krążenia, zaburzenia rytmu serca.
Objawy przedmiotowe
- wzdęcie brzucha
- stawianie się jelit
- odgłos opukowy bębenkowy – jeśli jelita rozdęte są gazami
- odgłos stłumiony – płyn i gaz w jamie brzusznej
- bolesność uciskowa
- opory patologiczne – przepukliny, guzy, skręt okrężnicy esowatej, wgłębione jelito
- objawy otrzewnowe
- wzmożone szmery perystaltyczne lub brak perystaltyki
- objawy wstrząsu
- zwiększenie ciepłoty ciała
Zawsze należy wykonać badanie per rectum!
Różnicowanie
- kolka żółciowa i nerkowa
- zaostrzenie choroby wrzodowej
- zatrucia pokarmowe
- ostre zapalenie trzustki
- przedziurawienie przewodu pokarmowego
- skręt jajnika
Leczenie operacyjne:
Zrosty – śródoperacyjne odessanie zalegającej w jelitach treści (przez zgłębnik), uwolnienie zrostów. Zrosty mają tendencję do ponownego tworzenia się – w celu zapobiegania stosuje się różne metody układania – fałdowania jelit oraz podaje się do jamy otrzewnej substancje zapobiegające ich tworzeniu
Przepukliny – uwolnienie uwięźniętej pętli i wykonanie plastyki powłok. W razie martwicy jelita należy wyciąć zmieniony fragment i wykonać zespolenie jelitowo-jelitowe
Ciała obce – należy usunąć przez nacięcie ściany jelita
Kamienie kałowe – zalegające w odbytnicy – można usunąć ręcznie lub za pomocą wlewów doodbytniczych
Kamienie żółciowe – przemieszczone do przewodu pokarmowego przez przetokę pęcherzykowo-jelitową usuwa się przez nacięcie jelita. Wskazane jest zamknięcie przetoki i usunięcie pęcherzyka żółciowego
Nowotwory– odcinkowe wycięcie jelita wraz ze zmianą i wykonanie zespolenia jelitowo-jelitowego
zmiana nieresekcyjna – guz należy pozostawić i wykonać przetokę odbarczającą na jelicie lub wykonać zespolenie omijające, jeśli zmiana kwalifikuje się do resekcji, ale chory jest w złym stanie ogólnym lub pole operacyjne jest zakażone – operacja sposobem Hartmanna
Wgłobienie – należy delikatnie wysunąć głowę wgłobienia z jelita. W razie zmian martwiczych -> zespolenie jelitowo-jelitowego
Skręt jelita – w początkowym okresie uwolnienie skrętu za pomocą endoskopu i wlewu doodbytniczego. Jeżeli ściana okrężnicy ulegnie zmianie, leczenie chirurgiczne polega na wycięciu okrężnicy lub wyłonieniu przetoki kałowej
Niedrożność jelita na tle zatoru lub zakrzepu naczyń krezkowych
- przywrócenie przepływu krwi przez naczynie oraz wycięcie jelita, jeśli doszło do martwicy
- niedrożność z powodu zatoru tętnicy krezkowej górnej -> embolektomia
- zakrzep tętnicy à pomost omijający między aortą a tętnicą poza miejscem niedrożności, rzadziej trombektomii
- zakrzep żył krezkowych zmusza do wycięcia odcinka jelita z martwicą
Skomentuj jako pierwszy!