Niezakaźne zapalenie wsierdzia

Po łacinie endocarditis non-infectiva. Niezakaźne zapalenie wsierdzia. Należą:

Gorączka reumatyczna

Gorączka reumatyczna, głównie zastawki lewej połowy serca. Zastawka dwudzielna – częściej młodsi pacjenci, kobiet Zastawka aortalna – w każdym wieku, częściej mężczyźni proces dotyczy nie tylko wsierdzia ale i zrębu zastawki (trafniej określa go termin 'valvitis’ niż 'endocarditis valvularis’) – dochodzi do :

• obrzęku zrębu
• wnikania naczyń krwionośnych w nieunaczyniony normalnie zrąb
• pojawiania się nacieków zapalnych (głównie limfocyty)
• powstawania ognisk degeneratio fibrinoidea z gromadzeniem się komorek Aniczkowa i komórek Aschoffa (typowe ziarniniaki Aschoffa).

Skrzepliny są małe (1-3 mm), mają lokalizację taką samą jak w zakaźnym zapaleniu wsierdzia, rzadziej jednak odrywają się i stanowią materiał zatorowy (3% przypadków). W późniejszej fazie dochodzi do zniekształceń i zgrubień zastawek z powstaniem nabytej wady zastawkowej. We wsierdziu ściennym tylnej ściany lewego przedsionka dochodzi do rozwoju zmian zapalnych będących następstwem uszkodzenia przez zwrotny prąd krwi (plama McCalluma). grubieją i skracają się struny ścięgniste.

TOCZEŃ RUMIENIOWATY TRZEWNY

TOCZEŃ RUMIENIOWATY TRZEWNY w 90% przypadków tocznia występują uchwytne klinicznie zmiany w sercu, z czego zapalenie zastawek spotykane jest u około połowy. Zapalenie zastawek w wypadku tocznia nosi nazwę NIETYPOWEGO ZAPALENIA WSIERDZIA (ENDOCARDITIS ATYPICA LIBMAN-SACKS), ze względu na cechy skrzeplin (są one mniejsze niż w zakażeniach, większe niż w chorobie gośćcowej, nie odrywają się) :

• zajmują zastawki obu połów serca,
• umiejscowione są na obydwu powierzchniach zastawek, – szczególnie typowe jest nie spotykane w innych rodzajach zapalenia zajęcie kieszonek zastawek półksiężycowatych,
• nie wykazują typowej tendencji do zajmowania głównie linii styku płatków.
• nie dochodzi do zwapnień zastawek.
• rzadko, w przeciwieństwie do endocarditis rheumatica, dochodzi do trwałych zniekształceń zastawek. Obraz histologiczny nie jest charakterystyczny. stosowane obecnie długotrwałe leczenie sterydami zmniejszyło częstość występowania zmian zastawkowych w toczniu.

NIEBAKTERYJNE ZAKRZEPOWE ZAPALENIE WSIERDZIA

NIEBAKTERYJNE ZAKRZEPOWE ZAPALENIE WSIERDZIA = endocarditis terminalis = e.cachectica = e.marantica = e.simplex = shock endocarditis i inne. Na zastawkach powstają skrzepliny nieco większe niż w gorączce reumatycznej, ich lokalizacja pokrywa się z lokalizacją typową dla zmian zakaźnych. nazwa 'zapalenie’ nie jest ścisła – w skrzeplinie ani w tkance zastawki nie stwierdza się cech zapalenia. zmiany tego typu są spotykane we wstrząsie i w przebiegu długotrwałych wyniszczających chorób. u ich podłoża leży prawdopodobnie  uszkodzenie śródbłonka i zaburzenia krzepliwości krwi (dobrze znana jest nadkrzepliwość w chorobach nowotworowych). Początkowo jałowe skrzepliny mogą być podłożem dla rozwoju zmian zakaźnych. często są źródłem materiału zatorowego.