Okres dojrzewania płciowego dziecka

Charakteryzuje się najintensywniejsze poza okresem niemowlęctwa tempo wzrastania, szybkie zmiany budowy ciała, wyglądu, funkcji organizmu, gwałtowne przemiany hormonalne, psychiczne i emocjonalne. Dojrzałość:

•  fizyczna
•  seksualna
•  psychiczna
•  społeczna

Dziewczynki ok. 4 lat, chłopcy 6-7 lat

Faza przedpokwitaniowa i pokwitaniowa

dziewczęta cechy rozwoju płciowego:

1. faza dziecięca(0-10 r.ż.): Nie stwierdza się zwiastunów pokwitania.
2. przedpokwitaniowa(10-12 r.ż.): Pojawienie się białej, śluzowej wydzieliny z pochwy (fluor pubertalis)*. Rozwój piersi do postaci „pączka” (pierwszy widoczny zwiastun pokwitania); początek rozwoju owłosienia łonowego (P2). Zmiany proporcji ciała, związane z przyśpieszeniem wzrastania (skok pokwitaniowy); sylwetka „podlotka”.
3. pokwitania właściwego(12-14 r .ż.): Dalsze zaawansowanie rozwoju piersi (M3, M4) i owłosienia łonowego (P3, P4), początek owłosienia pachowego, wystąpienie menarche. Mniejsze przyrosty wysokości ciała; sylwetka długokończynowa, początek sylwetki kobiecej, zgrubienie rysów twarzy; często występuje trądzik młodzieńczy
4. młodzieńcza(14-16 r.ż.): Dalszy rozwój piersi, owłosienie łonowe przybiera kształt trójkąta, owłosienie pachowe osiąga ostateczną postać; ustalają się regularne miesiączki. Zwolnienie tempa przyrostu masy ciała, zaznacza się kobieca topografia podściółki tłuszczowej, sylwetka traci wygląd „podlotka” i przybiera wygląd typowo kobiecy; wysubtelnienie rysów twarzy

* Objaw ten jest rzadko w praktyce lekarskiej brany pod uwagę i zwykle za pierwszy objaw pokwitania przyjmuje się początek rozwoju piersi —stadium „pączka” (M2) lub początek rozwoju owłosienia łonowego (P2).

Rozwój cech płciowych dziewcząt

Stadia rozwoju piersiu dziewcząt – skala Tannera (M – mamma)

Miesiączkowanie

pierwsza miesiączka  menarche 10 – 16 r.ż. średnio 13 r.ż. Na pierwsz miesiączkowanie mają wpływ:

• czynniki genetyczne
• typ budowy (konstytucji): przewaga endomorfii (otłuszczenia) – wcześniej, ektomorfii (smukłe, szczupłe) – później
• środowisko społeczno-geograficzne: dziewczęta warszawskie 12,7 lat, w dużych miastach: 12,9 lat, wsie: 13,4 lata
• status społeczno-ekonomiczny: niski status – pierwsza miesiączka później

Menarche ok. 2 lat po pierwszych objawach rozwoju piersi (stadium M2). W M3 lub M4. W wieku kostnym odpowiadającym 13-14 lat. Dalsze dojrzewanie jeszcze ok. 2 lat. W tym czasie cykle bezowulacyjne, nieregularne, zmienny czas trwania krwawienia i jego obfitość, zwykle niebolesne. Pojawienie się bolesności może świadczyć  o ustabilizowaniu się cykli dwufazowych. W momencie menarche 95% ma ostateczną wysokość ciała, średni przyrost po menarche ok. 6 cm. Hipoteza Frish menarche przy krytycznej masie ciała 46-47 kg sygnał metaboliczny do wyzwolenia dalszych przemian. Po menarche zwiększenia tkanki tłuszczowej biodra, pośladki, uda, piersi, ramiona.

Okres młodzieńczy dziewczęta

• 15 – 18 r.ż.
• tendencja do zwiększania tkanki tłuszczowej, typowo kobieca sylwetka
• ustępują objawy pokwitaniowe np. trądzik, łojotok, potliwość
• regulują się cykle miesiączkowe

Typowy przebieg dojrzewania płciowego u chłopców:

1. faza dziecięca(0-11 r.ż.): Nie stwierdza się zwiastunów pokwitania.
2. przedpokwitaniowa(11-13 r.ż.): Powiększenie jąder (pierwszy zwiastun pokwitania) oraz towarzyszące temu zmiany fizjologiczne skóry moszny (G2), początek rozwoju owłosienia łonowego (P2). Zmiany proporcji ciała związane z przyśpieszeniem wzrastania (skok pokwitaniowy); sylwetka „wyrostka”
3. pokwitania właściwego(13-15 r .ż.): Dalszy, intensywny rozwój narządów płciowych (G3, G4) i owłosienia łonowego (P3, P4), początek owłosienia pachowego. Mutacja głosu, związana z powiększeniem krtani. Mniejsze przyrosty wysokości ciała, sylwetka „wyrostka” — utrzymuje się długokonczynowość, zgrubienie rysów twarzy; często występuje trądzik młodzieńczy
4. młodzieńcza(15-17 r.ż.): Zakończenie rozwoju narządów płciowych (G5), owłosienie łonowe przybiera kształt zbliżony do rombu (P5, P6), owłosienie pachowe osiąga ostateczną postać. Głos męski, „jabłko Adama” — w związku z zakończeniem rozwoju krtani; pojawia się owłosienie na twarzy i innych częściach ciała. Znacznie wolniejsze tempo przyrostu wysokości ciała

Rozwój cech płciowych chłopców

Stadia rozwoju narządów płciowych u chłopców – skala Tannera (G – genitalia)

Objawy dojrzewania płciowego u chłopców

• Pierwszy wytrysk nasienia
• Polucja (zmaza nocna) ok. 14 r.ż.
• Mutacja – zmiana głosu dziecięcego na męski, działanie testosteronu na części chrzęstne krtani. Przesunięcie chrząstki tarczowatej ku przodowi „jabłko Adama”. Wzrost krtani – wydłużenie strun głosowych. 14-15 r.ż.
• Ginekomastia – u 30% fizjologiczna, pokwitaniowa, podotoczkowa hiperplazja gruczołu sutkowego, ok. 15 r.ż., samoistnie ustępuje  w ciągu kilkunastu miesięcy.

Okres młodzieńczy chłopcy

• 20-25 lat
• utrzymują się przyrosty masy ciała 2 cm/rok, masy ciała głównie tkanki mięśniowej
• rozwija się owłosienie, krtań (zmiana brzmienia głosu)
• dalszy rozwój cech motorycznych, głównie siły

Stadia rozwoju owłosienia łonowego chłopców i dziewcząt

skala Tannera (P – pubis)

Rozwój motoryczny

• zanik harmonii i płynności ruchu, niepokój ruchowy (tiki, grymasy twarzy), niezgrabność i obszerność ruchów
• ociężałość ruchowa, niechęć do ulubionych poprzednio zajęć, naprzemienne okresy nadpobudliwości i apatii ruchowej, zmniejsza się zdolność uczenia nowych ruchów – etap przejściowy między dziecięcą doskonałością motoryczną, a doskonałością dorosłą

Skok pokwitaniowy wysokości ciała

Schemat przebiegu dojrzewania płciowego u dziewcząt według Tannera (1963). (SSW) – szczyt skoku wysokości ciała

Schemat przebiegu dojrzewania płciowego u chłopców według Tannera (1963). (SSW) – szczyt skoku wysokości ciała

Odwiedzający wpisali takie problemy: