Pelagra: choroba trzech D

Trzy D to dermatitis (zapalenie skóry), diarrhoea (biegunka), dementia (demencja). Choroba jest wynikiem niedoboru niacyny (witamina B3); znaczenie w etiologii może też mieć niedobór innych witamin z grupy B, choroba alkoholowa, przebywanie na słońcu.Pochodzi od słów pella i agra, które są niepoprawnie użytymi włoskimi słowami pellis i aegra, oznaczającymi „chora, szorstka, chropowata skóra”. Wskaźnik śmiertelności – do 70%. Objawy: zmęczenie, bezsenność, utrata apetytu, nudności, zaczerwienienie skóry, zapalenie skóry prowadzące do łuszczenia, odsłonięcia warstwy podskórnej, ropienia itp. ; ‘rękawice pelagry’ (zmiany na dłoniach lub przedramionach), zmiany na szyi  – ‘naszyjnik Cassala (od nazwiska  lekarza który zidentyfikował chorobę); zapaleniu skóry towarzyszą biegunka oraz zaburzenia funkcjonowania układu nerwowego i zmiany psychiczne (amnezja, depresja, tendencje samobójcze)

Choroba biedoty

Pelagra nękała ludzkość przez niemal 3 stulecia, była chorobą śmiertelną (śmiertelność do 70%).W 1881r. na 16,5 miliona mieszkańców Włoch około 100.000 chorowało na tę chorobę. Według przybliżonych danych w 1830r. około 5% ludności tego kraju cierpiało na pelagrę. Pod koniec XIX wieku w niektórych częściach Włoch Pelagra przyjęła rozmiary epidemii. W Lombardii – zachorowało 5-20% ludności. W 1906 epidemia wybuchła w zakładzie dla umysłowo chorych dla czarnej ludności w Alabamie. Poznanie Pelagry z punktu widzenia klinicznego i epidemiologicznego stało się podstawą do badań nad przyczynami tego schorzenia.

• Lata 30. XVIII w. – lata 30. XX w. choroba szerzyła się na całym świecie
• W Europie pojawiła się po odkryciu Nowego Świata
• Najbardziej narażone środowiska biedoty, dla których podstawą pożywienia jest kukurydza (niacyna w kukurydzy jest nieprzyswajalna) oraz osoby przebywające w instytucjach zamkniętych;
• związek pomiędzy dietą a chorobą zauważono w XIX w.; uważano jednak, że chorobę wywołuje spożycie spleśniałych ziaren kukurydzy co  zahamowało postęp badań
• Lata20. XX w. Joseph Goldberger odkrywa czynnik przeciw pelagrze (stąd stosowana czasem nazwa witamina PP) występujący w mięsie, wątrobach zwierząt, wyrobach mlecznych i drożdżach

Powstało wiele teorii dotyczących przyczyn tej nieznanej dotąd choroby:

•  W pożywieniu (kukurydzy) znajduje się czynnik uczulający na światło. Przemawiały za nią obserwacje kliniczne, wykazujące, że pelagra nasilała się w okresie wiosennym i letnim.
• W 1735 roku Gaspar Casal spotkał się z chorobą nazywaną „Mal de la rosa” w Austurii na Półwyspie Iberyjskim. Opisał ją w swym dziele „Historia natural y medica d el principado de Asturias”. Opisał objawy choroby, zauważył też iż ma ona związek z jednostajnym pożywieniem i spożywaniem kukurydzy.
• Wkrótce potem włoski lekarz Francesco Frapollini stwierdził występowanie choroby w swoim kraju. Nadał jej nazwę PELAGRA
• W latach 40’ XIX w. Theopile Roussel postawił tezę jako choroba wywoływana jest spożywaniem spleśniałych ziaren kukurydzy. Zwolenników tego poglądu nazwano ZEISTAMI
• Przełomu dokonał Fleming Sandwich – zauważył związek Pelagry z dietą opartą na kukurydzy i ubóstwem. Odkrył, że choroba występuje nie tylko w Europie.
• Luigi Sambon wysunął teorię wg której Pelagra jest chorobą zakaźną przenoszoną przez owady.

„Cudowne lekarstwa”, pojawiały się coraz to nowsze remedia:

• W USA królowały aparaty arszenikowe
• Zabiegi oczyszczające
• Zastrzyki z substancji antyseptycznych
• Transfuzje krwi ozdrowieńców
• „Leczenie” elektrycznością
• Specyfiki od znachorów – bez recepty! Za jedyne 5 dolarów
• Pellagricide

Twórcą pierwszego sukcesu w walce z choroba stał się Joseph Goldberger. Twórcą pierwszego sukcesu w walce z choroba stał się Joseph Goldberger. Udowodnił ze przyczyn choroby stanowił niedobór jakiegoś składnika odżywczego— czynnik przeciwpelagryczny. Zapoczątkował długoletnie badania nad Pelagrą. Udowodnił, że jej występowanie jest związane z mało urozmaiconą dietą i ubóstwem.

Joseph Goldberger

 Pelagra obecnie

Prawie nie występuje z wyjątkiem paru rejonów świata:

•  W Egipcie i Indiach gdzie podstawę pożywienia stanowią oprócz kukurydzy ziarna prosa i sorgo.
•  W Afryce z powodu niedożywienia.
•  W krajach rozwiniętych przy chorobach alkoholowych.

Przyczyny wystąpienia Pelagry

• Upowszechnienie kukurydzy jako podstawowego składnika pożywienia.
• Ogromna nędza chłopstwa w Hiszpani i Włoszech,zmuszająca do ubogiej diety.

 Objawy Pelagry

• Zmęczenie, bezsenność, utrata łaknienia, nudności, zaczerwienienie skóry jak przy oparzeniu
• Zapalenie skóry obejmuje kończyny, twarz i szyję.
• Na skórze (zwłaszcza w okresie wiosennym i letnim) rumień pelagryczny, równomiernie, symetrycznie rozmieszczony, głownie na odsłoniętych częściach ciała, narażonych na działanie słońca.
• Występujące na szyi zmiany chorobowe – noszą nazwę „naszyjnika Casala”

Zmiany na dłoniach – „rękawice pelagry”- chód chwiejny, utrata równowagi, upadki. Zaburzenia układu nerwowego: bezsenność, depresja, stany lękowe. Doprowadza do sztywności karku i szczękościsku puchliny brzusznej i zgonu.

Odwiedzający wpisali takie problemy: