Promienica

Po łacinie: actinomycosis. Przewlekła infekcja bakteryjna o charakterze ropnym i ziarniniakowym z tendencją do formowania przetok.

Przyczyny

• Actinomyces israelii
• Arachnia propionica
• Actinomyces naeslundi

Beztlenowe komensale jamy ustnej, przewodu pokarmowego i pochwy z rodziny Actinomycetes.  praktycznie nie spotykane poza organizmem ludzkim, nie występuje przeniesienie schorzenia z człowieka na człowieka – infekcje mają charakter endogenny. w przeciwieństwie do spokrewnionych Nocardii nie atakują wyłącznie ludzi o obniżonej odporności.

Dla zaistnienia infekcji niezbędne jest natomiast powstanie korzystnych warunków miejscowych – urazu tkanki najlepiej z martwicą (ekstrakcja zęba, spirale antykoncepcyjne, choroby przyzębia).

morfologia

4 postacie:

Promienica twarzowo-szyjna

Najczęstsza. obrzęk i stwardnienie dziąseł, obejmuje następnie tkanki miękkie. powstaje charakterystyczne niebolesne 'deskowate’ stwardnienie w kącie żuchwy. możliwe zropienie, powstanie przetok skórnych, zajęcie jamy czaszki i mózgu.

Promienica piersiowa

Przez ciągłość z jamy brzusznej lub szyi, czasem pierwotne umiejscowienie infekcji o niejasnym punkcie wniknięcia (aspiracja zakażonego materiału z jamy ustnej ?). możliwe nacieczenie żeber i kręgosłupa, powstanie przetok płucno-opłucnowych, ropniaka opłucnej. zwykle znaczne zniszczenia tkanki płucnej.

Promienica brzuszna

zwykle po połknięciu plomby lub zranieniu mięśniówki jelita przez ciało obce. czasem objawia się jako perforacja wyrostka lub okrężnicy z nieznanych przyczyn. tendencja do formowania ropni otrzewnowych penetrujących do przyległych pętli jelitowych, przestrzeni zaotrzewnowej, kręgosłupa i skóry. możliwy krwiopochodny rozsiew do wątroby. groźnym powikłaniem jest przebicie przepony.

Promienica miedniczna

Prawie wyłącznie u kobiet używających spiral antykoncepcyjnych (rozpoczyna się od kolonizacji spirali). w przeciwieństwie do pozostałych postaci często przebieg skryty (subkliniczny), możliwa jednak ropna infekcja mięśnia macicy i przydatków. rzadko spotyka się w tej postaci typowe dla innych form promienicy 'ziarna promienicze’ – siarkowożółte kolonie bakteryjne o średnicy do 3 mm, znajdywane w wydzielającej się z przetok ropie.

Mikroskopowo – ropna reakcja zapalna bez cech specyficznych, z dużą tendencją do formowania niczym nie wyróżniającej się ziarniny. o rozpoznaniu decyduje znalezienie w badanym histologicznie materiale (wycinki tkankowe, ropa) kolonii promieniowców:

• rozbieżny układ filamentów (stąd nazwa)
• Gram (+) , PAS (+) , srebrochłonne , bazofilne
• w centrum  homogenny jaśniejszy materiał o nieznanym pochodzeniu
• naciek zapalny  (głównie  makrofagi) tak wokół, jak i wewnątrz kolonii.

Klinicznie:

Duże podobieństwo objawów (szczególnie radiologicznych i echograficznych) do procesu nowotworowego. uderza zwykle relatywnie dobry stan ogólny chorych w porównaniu do rozległości 'guza’. bardzo dobra reakcja na penicylinę.

Odwiedzający wpisali takie problemy: