Anthracosis (pylica górników kopalń węgla kamiennego).
Jest efektem narażenia nie tylko na pył węglowy ale także na tlenek krzemu i glinokrzemiany. zapada na nią około 5% górników (bardzo istotny jest rodzaj wydobywanego węgla). z pośród owych5% u niewielkiego odsetka (2-*%) rozwija się groźna forma postępująca (powikłana pylica węglowa – Progressive massive fibrosis – PMF). Do wystąpienia pylicy węglowej niezbędny jest znacznie dłuższy okres ekspozycji (około 30 lat) niż do wystąpienia krzemicy.
MAKROSKOPOWO:
W płucach dość równomiernie rozmieszczone są jednolicie czarne złogi pyłu węglowego o gwiaździstym kształcie, bez charakterystycznego dla krzemicy szkliwienia i uwarstwienia. włóknienie otaczającego zrębu jest niewielkie, wapnienie nie występuje. przekrój przez płuco jest wilgotny. pigment występuje w większych ilościach w przestrzeniach międzyżebrowych i podkreśla granice płacików płucnych. węzły chłonne nie są powiększone ani stwardniałe, ale przybierają jednolicie czarną barwę.
MIKROSKOPOWO:
Początkowo w pęcherzykach spotyka się makrofagi obładowane czarnym pyłem węglowym. z czasem przenikają one przez ściany pęcherzyków lokując się w przydance oskrzelików i naczyń. tworzą się wówczas guzki lub raczej plamy węglowe. na przekroju przez drobne guzki, zlokalizowane zwykle na wysokości oskrzelików oddechowych widoczne są resztki zrębu płucnego. guzek otaczają niewielkie ogniska niedodmy i rozedmy. są one efektem obumierania mięśniówki gładkiej drobnych dróg oddechowych.
Pewne czynniki (zakażenie tbc, znaczna zawartość krzemu w pyle) sprzyjają powstaniu formy powikłanej pylicy węglowej, w której dochodzi do powstawania znacznych rozmiarów zwłókniałych konglomeratów (blizn tkanki płucnej) bez typowej dla krzemicy warstwowej budowy (kolagen rozmieszczony jest chaotycznie). podobnie jak w krzemicy odczyn zapalny wokół blizn jest bardzo skąpy.
Objawy
Objawy kliniczne w postaci niepowikłanej są podobne do objawów krzemicy, jednak rozwijają się znacznie wolniej. podobnie, jak w wypadku silikozy występuje zwiększona zachorowalność na tbc.
Pył węglowy uważano długo za biologicznie obojętny, a jego gromadzenie w tkance płucnej wiązano z tym, że, skądinąd bardziej wydolne niż w przypadku krzemu, mechanizmy usuwania nie nadążały za znacznym napływem pyłu z wdychanym powietrzem oraz z obecnością dodatku innych substancji, głównie tlenku krzemu. okazało się jednak, że na pylicę cierpią też osoby narażone na czysty węgiel (produkujący np elektrody grafitowe). mimo to nadal postuluje się, że pył węglowy wręcz może chronić płuca przed sprzyjającym włóknieniu działaniem SiO2.
Zespół Caplana
Mianem zespołu Caplana (silicoarthritis) określamy współistnienie pylicy (krzemowej, węglowej lub azbestowej) ze zmianami w stawach typowymi dla reumatoidalnego zapalenia stawów. zmiany w płucach są zwykle nasilone (przez wytrącanie się w tętniczkach płucnych złogów immunoglobulin z czynnikiem reumatoidalnym ?). Przyjmują one formy twardych guzów o średnicy 0.5 – 2.0 cm, zwykle z ogniskami martwicy włóknikowatej w centrum i intensywnym naciekiem zapalnym na obwodzie. mikroskopowo są one podobne do podskórnych guzków reumatoidalnych w reumatoidalnym zapaleniu stawów.
Skomentuj jako pierwszy!