Choroba zawodowa górników, pracowników przemysłu metalurgicznego i ceramicznego. forma klasyczna (przewlekła) rozwija się po 5 – 20 latach ekspozycji na tlenek krzemu (bywa, że i po 40).
SILICOSIS MAKROSKOPOWO
Stwierdza się obecność guzków krzemiczych, początkowo w górnych, następnie we wszystkich partiach płuc – osiągają one tam do 4 cm średnicy. w pozostałych częściach płuc obecne mogą być rozsiane, pojedyncze, zwykle kilkumilimetrowe guzki o podobnym charakterze (ciemnoszare na obwodzie, jaśniejsze w centrum – czasem o strukturze laminarnej, twarde, suche na przekroju). w przeciwieństwie do pylicy węglowej przekrój przez płuco jest suchy. węzły chłonne wnękowe twardnieją i powiększają się, mogą przemieszczać i uciskać oskrzela, ich torebka często wapnieje (w rtg obraz „jajka w skorupce”). podobne zmiany bywają obserwowane w węzłach nadobojczykowych i zaotrzewnowych. u niektórych osób guzki krzemicze wykazują tendencję do zlewania się w duże konglomeraty, szczególnie w górnych partiach płuc (proces ten może być stymulowany przez współistniejącą gruźlicę) pozostały między guzkami miąższ płuc ulega często zmianom rozedmowym – powstaje nieswoisty obraz 'płuca jak plaster miodu’.
MIKROSKOPOWO
Młode guzki krzemicze, leżące zwykle w sąsiedztwie tętniczek i oskrzelików oddechowych składają się z histiocytów z nagromadzonym pyłem krzemowym. po ok 3-6 miesiącach środek zmiany zaczyna szkliwieć. Z czasem centrum guzka krzemiczego tworzy masa zeszkliwiałej tkanki łącznej, otaczają ją koncentryczne pasma ubogokomórkowej tkanki o dużej zawartości kolagenu. strefę obwodową stanowi tkanka łączna zawierająca większą ilość komórek – fibroblastów, obładowanych pyłem makrofagów, limfo- i plazmocytów. uderza jednak niewielkie nasilenie odczynu zapalnego wokół guzków.
Klinicznie pylica krzemowa może być bezobjawowa lub objawiać się jako zespół obturacyjno-restrykcyjny (upośledzenie drożności oskrzeli przez guzki i powiększone ww chł. + zwłóknienie tk płucnej z rozwojem nadciśnienia płucnego). charakterystyczny jest powolny postępujący rozwój choroby, nawet po ustaniu narażenia na pył.
Przyczyny
Patogeneza silikozy jest niejasna – wiadomo, że pył krzemowy sam nie pobudza fibroblastów, natomiast mogłyby to zrobić produkty rozpadu makrofagów ginących wskutek obżarcia pyłem. dawniej uważano, że rozpadające się makrofagi masowo uwalniają do otoczenia śmiercionośne enzymy proteolityczne. ostatnio zyskuje na popularności teza o pośredniej roli makrofagó w powstatwaniu zmian krzemiczych (aktywacja neutrofili i limfocytów) – makrofagi obładowane pyłem okazują bowiem się całkiem żywotne, nie zaobserwowano też masowego ich rozpadu ani ognisk martwicy tkanki płucnej, które musiałyby mu towarzyszyć. wiadomo, że tlenek krzemu jest adiuwantem – u osób z krzemicą często obserwuje się hypergammaglobulinemię i obecność autoprzeciwciał (np u 30% czynnik reumatoidalny). zwiększona zapadalność osób z krzemicą na tbc sugeruje współistnienie defektu odporności komórkowej. gruźlica występuje kilkakrotnie częściej niż u osób z tej samej populacji ale nie narażonych na pył krzemowy (do 75% – 10 do 30 razy większe ryzyko). bardziej zagrożone są osoby z klasyczną formą pylicy krzemowej niż cierpiący na silicoanthracosis. obraz makroskopowy, radiologiczny i kliniczny silikozy i tbc są zbliżone, stąd problemy diagnostyczne. na współistnienie tbc może wskazywać pojawianie się jam w zmianach krzemiczych. Hodowla prątków jest częściej ujemna niż w tbc bez silikozy. przyczyną dużej zapadalności osób z krzemicą na tbc jest prawdopodobnie toksyczny efekt pyłu na makrofagi – w obładowanych tlenkiem krzemu komórkach prątki rozmnażają się szybciej.
Z drugiej strony pył krzemowy pobudza pneumocyty II typu do produkcji nie zidentyfikowanej jeszcze substancji (pokrewnej surfaktantowi), która transportowana krwią do szpiku, stymuluje monocytopoezę. powikłania takie jak gruźlica i zespół Caplana znacznie pogarszają rokowanie w krzemicy. nieco częściej występuje też skleroderma.
Silicoproteinoza
Rzadka i ostra forma krzemicy nosi nazwę silicoproteinozy (SILICOPROTEINOSIS ACUTA). występuje u osób narażonych na duże stężenie drobnocząsteczkowego pyłu krzemiczego (piaskowanie), po 3-6 latach ekspozycji. objawy są ostre (duszność, kaszel, gorączka i stopniowa znaczna utrata wagi). choroba kończy się śmiercią z powodu niewydolności oddechowej po ok 7-8 miesiącach. zmiany w płucach mają zupełnie inny charakter niż w postaci przewlekłej i przypominają zapalenie śródmiąższowe płuc z włóknieniem zrębu, bez formowania guzków krzemiczych. pęcherzyki płucne wypełnione są ziarnistym eozynochłonnym wysiękiem, PAS(+), z obecnością martwiczych szczątek komórkowych (jak w proteinozie).
Trackbacks/Pingbacks
Cukrzyca Insulina Typy cukrzycy Przyczyny…
Przewlekłe zapalenie migdałków podniebiennych (tonsillitis chronica) objawia się obecnością ropy w kryptach migdałka. Migdałki przybierają barwę ugotowanego mięsa. Często występują objawy choroby reumatycznej….