Rak płuca

Jest to jednym z najczęstszych nowotworów złośliwych. Ośmiokrotnie częściej atakuje on mężczyzn, choć ostatnio atakuje coraz więcej kobiet. Największa zachorowalność występuje między 50 a 70 rokiem życia. U palaczy zachorowalność jest 30 razy większa niż u nie palących.

Rak płuca jest jednym z najczęstszych nowo­tworów złośliwych człowieka i najczęstszą przyczyną zgonu chorych w tej grupie chorób. Najistotniejszym czynnikiem ryzyka zachorowa­nia jest palenie tytoniu, dopiero po 10 latach od zaprzestania palenia obserwuje się istotny spa­dek ryzyka zachorowania. Wzrasta także licz­ba raków, które nie mają tak silnego związku z paleniem tytoniu — są to gruczolakoraki. Wśród innych karcynogenów wymienia się narażenie zawodowe na azbest, nikiel i chrom. W Polsce nowotwory złośliwe płuca są pierwszą przyczy­ną zgonów u mężczyzn, a drugą u kobiet (po raka sutka). Względne przeżycia 5-letnie Pola­ków chorujących na raka płuca to 6%, a Polek 9%. Zdecydowana większość raków płuca to raki oskrzela, stąd objawy kliniczne zależne są od stopnia zajęcia oskrzeli procesem chorobo­wym i umiejscowieniem. Przy raku umiejsco­wionym centralnie główne objawy kliniczne to: uporczywy kaszel, krwioplucie, duszność, czę­ste infekcje dróg oddechowych, zadyszka. Ka­szel, często z odkrztuszaniem żółtawej plwociny, jest skutkiem zamykania oskrzela przez guz, jest to jeden z pierwszych objawów raka, występu­je u około 75% chorych. Rak płuca szerzy się przez ciągłość naciekając miąższ płuca i narzą­dy śródpiersia, a przerzuty daje drogą naczyń krwionośnych i chłonnych. Przerzuty odległe najczęściej pojawiają się w wątrobie, nadnerczu, mózgu, kośćcu i przeciwległym płucu.

Rak płuca w Polsce:

  • Najczęstszy nowotwór złośliwy
  •  30-krotny wzrost zachorowalności w ciągu ostatnich 60 lat
  •  Około 20.500 zachorowań rocznie
  •  Około 19.000 zgonów rocznie
  •  Coroczny wzrost zachorowalności i umieralności o około 4%
  •  Wiek: najczęściej 55.-75. rok życia

Etiopatogeneza

  •  Nawyki kulturowe
  •  Narażenie zawodowe
  •  Narażenie chemiczne
  •  Czynniki środowiskowe
  •  Zmiany bliznowate w miąższu płuca
  •  Uwarunkowania genetyczne

Objawy

Obja­wy raka płuca wywołane są przez guz pierwot­ny jak i przez nacieczenie sąsiadujących tkanek. Powiększenie węzłów chłonnych śródpier­sia może powodować zaburzenia w połykaniu, zespół żyły głównej górnej, może występować chrypka. Brak apetytu, utrata wagi ciała, nara­stające osłabienie oraz dolegliwości zależne od umiejscowienia przerzutów odległych to tak­że charakterystyczne objawy dla raka płuca. Rozpoznanie raka płuca opiera się głównie na badaniu rtg klatki piersiowej, badaniu bronchoskopowym z pobraniem wycinków do badań histopatologicznych, tomografii komputerowej, mediastinoskopii. Wykonywana jest także biop­sja z ogniska przerzutowego oraz badanie cy­tologiczne.

Objawy raka płuca

  • mało widoczne ~ daje objawy innych chorób, osłabienie, kaszel, duszność, gorączkę
  • Objawy guza pierwotnego
  • uporczywy kaszel lub zmiana charakteru kaszlu u osób palących
  • duszność
  • krwioplucie
  • ból w klatce piersiowej
  • nawrotowe lub przedłużające się zapalenia płuc
  • czasem nie daje objawów w postaci bólu

Inne objawy raka płuca

  •  Objawy naciekania pozapłucnego guza
  •  chrypka
  •  zespół żyły głównej górnej
  •  zespół Pancoasta
  •  zespół Hornera
  •  zaburzenia połykania
  •  Zespoły paranowotworowe
  •  zespoły endokrynologiczne
  •  zespoły neurologiczne
  •  objawy ze strony tkanki łącznej
  •  zmiany skórne
  •  objawy ze strony ukł. krwiotwórczego i naczyń krwionośnych
  •  zespół rakowiaka

Objawy ogólne

  •  spadek masy ciała
  •  osłabienie
  •  podwyższona temperatura ciała
  •  brak apetytu

Badanie przedmiotowe

  •  Objawy związane ze zwężeniem lub obturacją oskrzela:
  • osłabienie szmeru pęcherzykowego, szmer oskrzelowy, świsty
  •  Powiększenie obwodowych węzłów chłonnych- szczególnie nadobojczykowych, szyjnych i pachowych
  •  Objawy obecności płynu w jamie opłucnej: stłumienie odgłosu opukowego, osłabienie szmeru pęcherzykowego
  •  Objawy płynu w worku osierdziowym i naciekania mięśnia sercowego: powiększenie sylwetki serca, osłabienie tonów serca, poszerzenie żył szyjnych, zaburzenia rytmu serca

Leczenie

Standardowym leczeniem raka bez przerzutów do węzłów chłonnych śródpiersia i naciekania sąsiednich struktur jest leczenie chi­rurgiczne, przy przerzutach do węzłów chłon­nych resekcja chirurgiczna poprzedzona bywa przedoperacyjną chemioterapią. Raki nieresek­cyjne, leczone są chemioterapią połączoną czę­sto z radioterapią.

Leczenie NDRP

Leczenie chirurgiczne podstawowym sposobem leczenia. W zależności od stopnia zaawansowania klinicznego stosuje się:

  •  tylko leczenie operacyjne
  •  leczenie skojarzone (operacja + przedoperacyjna i/lub pooperacyjna chemioterapia i/lub radioterapia)
  •  tylko chemio- i/lub radioterapia
  •  leczenie objawowe

Kwalifikacja do leczenia operacyjnego:

  •  ocena stopnia zaawansowania klinicznego raka
  •  ocena stanu ogólnego chorego
  •  ocena ryzyka operacyjnego związanego z chorobami towarzyszącymi
  •  czynnościowa ocena układu oddechowego
  •  wiek pacjenta

Rodzaje resekcji tkanki płucnej u chorych z NDRP:

  •  lobektomia
  •  bilobektomia
  •  pneumonektomia
  •  segmentektomia
  •  resekcja klinowa
  •  W każdym przypadku obok resekcji miąższu płuca wykonuje się limfadenektomię
  •  Powiększenie w KT węzłów chłonnych śródpiersia górnego powyżej 1 cm obliguje do wykonania mediastinoskopii

Postępowanie okołooperacyjne:

  •  kinezyterapia przed- i pooperacyjna
  •  ewakuacja wydzieliny z drzewa oskrzelowego
  •  antybiotykoterapia
  •  profilaktyka przeciwzakrzepowa
  •  przetaczanie krwi
  •  nadzór pooperacyjny: kontrola drenażu opłucnowego, monitorowanie czynności serca, kontrola RR i diurezy, kontrola podstawowych badań laboratoryjnych, rtg kl. piersiowej

Leczenie NDRP

  •  krwawienie pooperacyjne
  •  powikłania płucne: niedodma, zapalenie płuc, resztkowa komora odmowa
  •  przetoka oskrzelowa
  • powikłania ropne: ropniak opłucnej (z przetoką oskrzelowo-opłucnową lub bez przetoki); zakażenie rany pooperacyjnej

Stopień II

  •  lobektomia (80%), rzadziej pneumonektomia (20%)
  •  limfadnenektomia
  •  radioterapia i/lub chemioterapia pooperacyjna, chemioterpia neoadjuwantowa-badania kliniczne
  •  w przypadku przeciwwskazań ogólnych do leczenia operacyjnego lub braku zgody chorego na operację- radioterapia

Stopień III A

  •  chemioterapia przedoperacyjna w przypadku potwierdzenia histopatologicznego cechy N2 w mediastinoskopii
  •  resekcja miąższu płuca (lobektomia lub bilobektomia- 40%, pneumonektomia- 60%)
  •  limfadenektomia
  •  chemioterapia i/lub radioterapia pooperacyjna
  •  guz Pancoasta: radioterapia przedoperacyjna; zabieg operacyjny po 30 dniach od zakończenia radioterapii; alternatywą dla leczenia operacyjnego może być napromienianie

Stopień III B

  •  chemioterapia i/lub radioterapia
  •  leczenie operacyjne w wyjątkowych sytuacjach
  •  stwierdzenie w przedoperacyjnym stagingu stopnia zaawansowania klinicznego raka III B dyskwalifikuje chorego od leczenia operacyjnego

Stopień IV

  •  leczenie objawowe
  •  w wybranych przypadkach chemioterapia lub paliatywna radioterapia
  •  w wybranych przypadkach leczenie chirurgiczne

Odległe wyniki leczenia chirurgicznego NDRP

Przeżycia 5-letnie 25-35%

  •  Stadium I: 40-83%
  •  Stadium II: 16-47%
  •  Stadium IIIA: 11-35% (typ naciekowy 35%, typ węzłowy 20%)
  •  Stadium IIIB: 2-10%
  •  Stadium IV: 1-20%

Czynniki rokownicze u chorych z NDRP

  •  Stopień zaawansowania klinicznego (staging).
  •  Typ histologiczny raka.
  •  Stopień zróżnicowania komórek raka (grading).
  •  Liczba zajętych przerzutowo węzłów chłonnych.
  •  Przekraczanie nacieku nowotworowego przez torebkę węzła.
  •  Ploidia.
  •  Mikroprzerzuty w szpiku.
  •  Produkcja neuropeptydów przez guz, niektóre anomalie chromosomowe, zdolność do wyprowadzania linii komórkowych raka w hodowli tkankowej.

 

Klasyfikacja histologiczna raka płuca

  •  Niedrobnokomórkowy (70%)
  •  Płaskonabłonkowy
  •  Gruczołowy
  •  Wielkokomórkowy
  •  Mieszany gruczołowo-płaskonabłonkowy
  •  Rakowiak
  •  Raki gruczołów oskrzelowych
  •  Drobnokomórkowy (30%)

Stopień zróżnicowania komórek raka

  •  Gx- stopień zróżnicowania nie może być określony
  •  G1- rak dobrze zróżnicowany
  •  G2- rak umiarkowanie zróżnicowany
  •  G3- rak słabo zróżnicowany

 Zespół żyły głównej górnej

Diagnostyka- badanie radiologiczne

  • rtg klatki piersiowej w projekcji tylno-przedniej i bocznej
  •  tomogramy klasyczne
  •  KT lub NMR klatki piersiowej
  •  NMR klatki piersiowej

Ustalenie typu histologicznego

  •  badanie cytologiczne: plwocina, popłuczyny oskrzelowe, wymaz szczoteczkowy, biopsja przezklatkowa, biopsja przezoskrzelowa, wysięk z jamy opłucnej, biopsja obwodowego węzła chłonnego
  •  badanie histopatologiczne:bronchoskopia, biopsja opłucnej, mediastinoskopia, videotorakoskopia, mediastinotomia parasternalna, biopsja innego ogniska przerzutowego, torakotomia diagnostyczna

Badania diagnostyczne określające stopień zaawansowania raka

Ocena guza pierwotnego

  •  badania radiologiczne (rtg, tomogramy klasyczne, KT, NMR klatki piersiowej)
  •  badania endoskopowe (bronchoskopia konwencjonalna, bronchofiberoskopia, ezofagoskopia)
  •  badanie cytologiczne płynu z jamy opłucnej bądź worka osierdziowego

Ocena regionalnych węzłów chłonnych

  •  KT lub NMR klatki piersiowej
  •  ultrasonografia przezprzełykowa (EUS)
  •  mediastinoskopia
  •  mediastinotomia parasternalna
  •  videotorakoskopia
  •  biopsja cieńkoigłowa lub otwarta węzłów chłonnych nadobojczykowych, szyjnych lub pachowych

Ocena narządów stanowiących potencjalną lokalizację przerzutów odległych

  •  USG lub KT jamy brzusznej
  •  Biopsja podejrzanego izolowanego ogniska przerzutowego w nadnerczu
  •  KT lub NMR ośrodkowego układu nerwowego
  •  Scyntygrafia kości
  •  Radiogram podejrzanych ognisk w scyntygrafii kości
  •  Obustronna trepanobiopsja i biopsja aspiracyjna szpiku z talerza biodrowego
  •  Biopsja chirurgiczna lub PCI zmian w tkance podskórnej podejrzanych o przerzuty.

Ocena stopnia zaawansowania NDRP (klasyfikacja TNM)- cecha T

  •  Tx- guz rozpoznawany na podstawie stwierdzenia komórek nowotworowych w wydzielinie oskrzelowej, ale nie uwidoczniony ani radiologicznie, ani bronchoskopowo.
  •  T0- brak guza pierwotnego.
  •  TIS- carcinoma in situ.
  •  T1 i T2- guzy śródpłucne, które rozrastając się obwodowo mogą naciekać jedynie opłucną trzewną; równocześnie ich najdalszy zasięg proksymalny nie przekracza 2 cm od ostrogi głównej
  •  T3 i T4- guz nacieka struktury poza płucem

Ocena stopnia zaawansowania raka płuca

  •  NDRP (klasyfikacja TNM)- cecha N
  •  Nx- okoliczne węzły chłonne niemożliwe do oceny
  •  N0- nie stwierdza się przerzutów do węzłów chłonnych
  •  N1- przerzuty w węzłach przyoskrzelowych lub wnękowych po stronie guza
  •  N2- przerzuty do węzłów śródpiersiowych po stronie guza lub do węzłów pod ostrogą główną.
  •  N3- przerzuty do węzłów wnęki lub śródpiersia po stronie przeciwnej; przerzuty do węzłów nadobojczykowych po stronie guza lub po stronie przeciwnej.

Ocena stopnia zaawansowania raka płuca

  •  NDRP (klasyfikacja TNM)- cecha M
  •  Mx- obecność przerzutów odległych niemożliwa do oceny
  •  M0- nie stwierdza się przerzutów odległych
  •  M1- stwierdza się przerzuty odległe (w tym guzki satelitarne w sąsiadującym płacie płuca).
  •  Przerzuty odległe w raku płuca lokalizują się najczęściej w: wątrobie, kościach, OUN, nadnerczach

Stopnie zaawansowania klinicznego

  •  Stopień 0 Tis N0 M0
  •  Stopień IA T1 N0 M0
  •  Stopień IB T2 N0 M0
  •  Stopień IIA T1 N1 M0
  •  Stopień IIB T2 N1 M0, T3 N0 M0
  •  Stopień IIIA T1 N2 M0, T2 N2 M0, T3 N1 M0, T3 N2 M0
  •  Stopień IIIB każde T N3 M0, T4 każde N M0
  •  Stopień IV każde T każde N M1.

 

Odwiedzający wpisali takie problemy:

objawy raka puc, płuca palacza.

Tags: , , ,

Ostatnia edycja przez

Skomentuj jako pierwszy!

Dodaj komentarz