Z łacińskiego: carcinoma pancreatis. Rak trzustki – pod tym terminem rozumie się złośliwe nowotwory wywodzące się z zewnątrzwydzielniczej części gruczołu. Nabłonek przewodowy (4% komórek trzustki) daje początek 99% raków, podczas gdy stanowiący większość komórek nabłonek zrazikowy tylko 1% raków.Stanowi ok 5% nowotworów złośliwych. zachorowalność wzrosła 3* w ciągu ostatnich 40 lat. palacze tytoniu obarczeni są 2.5 * większym ryzykiem zachorowania. grupę wysokiego ryzyka stanowią chemicy, farmaceuci i pracownicy przemysłu chemicznego (benzydyna, nitrozaminy, beta-naftylaminy). szczyt 6-8 dekada, częściej chorują mężczyźni. większa zachorowalność obserwowana jest wśród diabetyków.
makroskopowa :
60 % raków rozwija się w głowie trzustki, 15% w trzonie i 5% w ogonie. 20 % to nowotwory rozlane. guzy głowy wcześniej dają objawy (ucisk na drogi żółciowe), trzonu i ogona długo pozostają bezobjawowe, osiągając znaczniejszy stopień zaawansowania. na przekroju przez trzustkę mogą być niemal niewidoczne (wrażenie nieregularnej budowy zrazikowej i nieznacznie zwiększonej konsystencji gruczołu). mogą jednak tworzyć źle odgraniczone masy o średnicy do 10 cm. często naciekają dwunastnicę i drogi żółciowe. raki trzonu i ogona naciekają zwykle rozlegle przestrzeń zaotrzewnową i dają liczne rozsiane przerzuty do wątroby drogą krążenia wrotnego (inwazja żyły śledzionowej przylegającej do tej części trzustki). Bezobjawowy rak trzustki jest najczęstszym źródłem przerzutów nowotworowych z nieznanego ogniska pierwotnego.
mikroskopowa :
Większość to gruczolakoraki. 10 % to carcinoma adenosquamosum (trzustka jest miejscem stosunkowo częstego występowania tego, skądinąd rzadkiego, rodzaju raka). 0.5% raków tworzy struktury torbielowate (cystadenocarcinoma). rzadkie raki z komórek zrazikowych (carcinoma acinare) spotyka się szczególnie u dzieci.
Objawy (uwagi kliniczne)
objawy są późne : utrata wagi, bóle brzucha i kręgosłupa, anorexia, wymioty i osłabienie. żółtaczka występuje w 90% raka głowy i 10% raka trzonu i ogona. U 10% występuje objaw Trousseau (thrombophlebitis migrans), niespecyficzne dla raka trzustki (spotyka się go także w raku oskrzela). Rak trzustki powoduje wzrost stężenia antygenu rakowoembrionalnego (CEA) w surowicy. 20% guzów jest kwalifikowanych do usunięcia chirurgicznego.
5-letnie przeżycia wynoszą jednak zaledwie 1-2%, a średnie przeżycie od momentu diagnozy wynosi ok 6 miesięcy.
Podsumowanie:
- najczęstszy rodzaj nowotworu, występuje częściej u mężczyzn
- zazwyczaj rozwija się bezobjawowo
- pierwszym objawem jest stale narastająca żółtaczka (swędzenie skóry) => przewód żółciowy wspólny jest coraz bardziej uciskany przez guz
- w 80% mamy do czynienia z nowotworami (rakami) głowy trzustki
- w przypadku raka trzonu trzustki żółtaczka pojawia się o wiele później a pierwszym objawem jest ból w nadbrzuszu promieniujący do kręgosłupa.
Skomentuj jako pierwszy!