Reakcja odrzucenia gospodarza GVH

Reakcja znana też pod nazwą: graft-versus-host reaction GVH. Ciężkim powikłaniem przeszczepu szpiku kostnego jest reakcja GVH, którą wywołują immunokompetentne limfocyty dawcy, a u biorcy  pozbawionego zdolności do odrzucania limfocytów dawcy. W odpowiedzi na antygeny tkanek biorcy, limfocyty (zarówno CD4 jak i CD8) dawcy inicjują immunologiczną reakcję nadwrażliwości typu IV.  Biorą w niej udział również komórki NK, a szczególna role odgrywają cytokiny, zwłaszcza TNF, działając bezpośrednio jak i pośrednio wzmacniając odczyn zapalny, a także powodują aktywację komórek efektorowych. Brak kompetencji biorcy do odrzucania może wynikać z napromienienia lub leczenia immunosupresyjnego przed przeszczepem, a także choroby podstawowej (zespoły niedoboru odporności – skojarzone lub komórkowe). Przeszczepione immunokompetentne komórki proliferują i aktywowane limfocyty dawcy atakują różne tkanki gospodarza, w szczególności nabłonek przewodu pokarmowego, skórę i wątrobę. Rozwija się zapalenie skóry ze złuszczaniem naskórka. Biegunka i gorączka są typowymi objawami reakcji GVH w przewodzie pokarmowym. Najważniejszym objawem zajęcia wątroby jest żółtaczka. Bardzo groźne są wszystkie zakażenia oportunistyczne. Również i tu wyróżnia się formę ostra i przewlekłą choroby. W reakcji przewlekłej  poza zwłóknieniem skóry dość typowa jest żółtaczka i uszkodzenia przewodu pokarmowego z możliwością zwężenia przełyku włącznie. Reakcja GVH jest trudna do leczenia i może prowadzić do zgonu (nawet do 50% przypadków). Aby temu na czas zapobiec pobiera się wycinki dla morfologicznej oceny stopnia reakcji odrzucenia. Najlepiej pobrać wycinek z błony śluzowej prostnicy. Błona śluzowa tego końcowego odcinka jelita grubego ma prostą budowę histologiczną, gdzie gruczoły ułożone są jak „probówka przy probówce” i zatopione w tkance łącznej lamina propria. Liczba limfocytów w błonie śluzowej i ich wnikanie na teren nabłonka gruczołowego i destrukcja nabłonka gruczołowego są miarą nasilenia reakcji GvH. Czasem gruczoł wygląda jak „wyjedzony przez mole”. Leki immunosupresyjne zmniejszają lub całkowicie zapobiegają reakcji GVH.