Po łacinie: hyperplasia endometrii glandularis, rozrost gruczołowy błony śluzowej macicy
Przyczyny
Przewaga wpływu estrogenów nad progesteronem. warunki takie mogą wystąpić w :
- występowanie cykli bezowulacyjnych (mimo braku nadmiaru estrogenów brak stymulacji progesteronem)
- okres menopauzy i okres bezpośrednio po menopauzie
- przedawkowanie preparatów estrogennych
- guzy jajnika produkujące estrogeny (nowotwory zbudowane z komórek ziarnistych lub tekalnych)
- nadczynność kory nanerczy
- zespół Stein – Leventhal
Zespół Stein-Leventhal
Objawy : oligomenorrhea, hirsutysm, bezpłodność, często otyłość. cykle są bezowulacyjne. zwykle u młodych kobiet. nie występuje maskulinizacja typowo wyrażająca się przerostem łechtaczki, łysieniem nad czołem i obniżeniem głosu. czasem zespół ma charakter dziedziczny, często jest niepełny. Przyczyna : dysfunkcja przysadki – nadmierna i niekontrolowana sekrecja FSH i LH => zaburzenia w jajnikach pod postacią zwłóknienia zrębu i powstania licznych drobnych torbieli z komórek ziarnistych wytwarzających nadmiar estrogenów. jajniki mogą być powiększone, nawet do 6 cm. => nadmiar androgenów produkcji jajnikowej, z których część przetwarzana jest na estrogeny.
Leczenie : hormonalne lub klinowe wycięcie części jajników. Efekty zwykle dobre, przynajmniej czasowo.
morfologia rozrostu błony śluzowej macicy :
makroskopowa : śluzówka macicy przyjmuje barwę żółtoczerwoną, ostro odgranicza się od warstwy mięśniowej. zmiany mają zwykle charakter rozlany. rozrost ogniskowy (hyperplasia focalis) zdarza się rzadko.
mikroskopowa : zaburzenia dotyczą :
- stosunku ilościowego gruczoły-zrąb (przesunięcie na korzyść gruczołów)
- architektury gruczołów
- cech komórek gruczołowych
w zależności od nasilenia i jakości ww zaburzeń WHO rekomenduje używanie następującej klasyfikacji zmian rozrostowych w błonie śluzowej macicy :
1. hyperplasia simplex = rozrost prosty duże, poszerzone przestrzenie gruczołowe o okrągłych zarysach wyścielone są przez atroficzny nabłonek ( obraz „sera szwajcarskiego”) zrąb między gruczołami jest obrzęknięty i umiarkowanie komórkowy nie wiąże się ze zwiększonym ryzykiem raka trzonu macicy. Nieco podobnie wygląda zanikająca śluzówka macicy u kobiet po menopauzie (atrophia cystica), którą od przerostu prostego można odróżnić przez brak kolagenizacji zrębu w tym ostatnim.
2. hyperplasia adenomatosa = rozrost gruczołowy; zarysy gruczołów są nieregularne wskutek palczastych wpukleń nabłonka do światła cewek (przecięte osiowo dają obraz „cewy w cewie”, podłużnie – „piły zębatej”) i gruczołowych wypustek wgłąb zrębu. rośnie ilość gruczołów -sprawiają wrażenie „stłoczonych”. wyścielający je nabłonek jest wysoki, walcowaty. jądra komórkowe są powiększone i rozmieszczone na różnych poziomach, jednak utrzymana jest generalna tendencja do ich lokalizacji przypodstawnej. zrąb jest gęsty i komórkowy. Liczne mitozy tak w gruczołach jak i w zrębie. Ogniska raka spotykane są w 5% przypadków (zwykle znaleziska przypadkowe w macicy wyciętej z powodu nie poddających się leczeniu zachowawczemu krwawień).
3. hyperplasia adneomatosa atypica = rozrost gruczołowy atypowy wygląd i ilość gruczołów jak w rozroście bez atypii. Gruczoły często wyścielone są przez nabłonek kilkuwarstwowy. Dodatkowo występują cytologiczne cechy atypii :
- obecność komórek olbrzymich
- utrata biegunowości komórek walcowatych
- hyperchromazja i nieregularny kształt jąder
- wyraźne hyperchromatyczne, nieregularne jąderka
- zagęszczona silnie eozynofilna cytoplazma
Stosunek jądrowo-cytoplazmatyczny przesunięty jest na korzyść jądra. w zrębie może być obecny naciek leukocytarny. Rak rozwija się w ok 23-25% przypadków.
klinicznie – obfite, nieregularne krwawienia.
Zastrzeżenia do tekstu:
Zamiennie używana terminologia rozrostu i przerostu.
Podział rozrostów błony śluzowej macicy jest nieaktualny oraz opisy wyglądu błony śluzowej nie odpowiadają realiom.
Porównanie rozrostu prostego ze zmianami zanikowymi okresu pomenopauzalnego jest absurdalne.
Brak mikrofotografii pozwalających na wyjaśnienie tego problemu. Samym opisem się nie da.