Schorzenia łojotokowe

Schorzenia łojotokowe SEBORRHOEA. Kompleksowy przegląd.

Wzmożone wydzielanie łoju związane z:

• Pityrosporum ovale
• Czynnikami usposabiającymi
  • Wrodzona skłonność
  • Zaburzenia endokrynologiczne
  • Zaburzenia układu nerwowego

LOKALIZACJA

• Owłosiona skóra głowy
• Czoło
• Nos
• Fałdy nosowo-policzkowe
• Okolice zauszne
• Okolica mostka i międzyłopatkowa

STAN ŁOJOTOKU JEST PODŁOŻEM DLA:

• Pityriasis seborrhoica
• Dermatitis seborrhoica
• Acne rosacea
• Acne vulgaris

ŁUPIEŻ ŁOJOTOKOWY /PITYRIASIS SEBORRHOICA/

1. skóra gładka – p. alba (nieznana etiologia)

drobnopłatowe złuszczanie – białe dobrze odgraniczone ogniska skóry gładkiej

LECZENIE: maści i kremy steroidowe z dodatkiem antybiotyków

2. skóra owłosiona (Pityrosporum ovale)
   1. seborrhoea sicca (p. simplex)

/pseudotinea amiantacea/

drobne łuski barwy białej na owłosionej skórze głowy

2. seborrhoea oleosa

żółtawe strupy i cechy zapalenia na owłosionej skórze głowy

LECZENIE: szampony, pirytionian cynku, flutrimazol, ketokonazol, siarczek selenu lub płyny zawierające środki przeciwgrzybicze

POWIKŁANIA: pseudontinea, trwałe wyłysienie

RÓŻNICOWANIE: tinea capitis, psoriasis capitis, eczema

WYPRYSK ŁOJOTOKOWY/ ŁOJOTOKOWE ZAPALENIE SKÓRY /DERMATITIS SEBORRHOICA/

ETIOLOGIA: nieznana dokładnie, geny, drożdżaki, czynniki hormonalne, androgeny matki w postaci dziecięcej

Chorują małe dzieci do 3 m-ca życia i dorośli.

OBJAWY u dzieci: miękkie, tłuste szarożółte strupy, mocno umocowane, grudki, blaszki rumieniowo-złuszczające, zlewne rumienie

LOKALIZACJA u dzieci: początkowo na skórze owłosionej głowy, potem twarzy tułowiu, kończynach, w fałdach skóry

OBJAWY u dorosłych: obfite złuszczanie na podłożu zapalnym na skórze owłosionej głowy, żółtoszaro-pomarańczowe strupy, w fałdach sączenie

LOKALIZACJA u dorosłych: czoło, okolica zauszna, mostek, plecy, fałdy

WARINTY KLINICZNE:

•   prakeratosis psoriasiformis
•   varietas intertriginosa
•   pruritus ani
•   postać erytrodermiczna

Świąd jest rozmaicie nasilony, a choroba nawraca jesienią-zimą. U dzieci zmiany rozpoczynają się przed 3-cim m-cem życia i trwają do kilku m-cy. Zmiany nasilają stres, niska temperatura, bodźce chemiczne i fizyczne. U chorych na AIDS i zaburzeniami neurologicznymi choroba jest oporna na leczenie.

POWIKŁANIA: nieodwracalne przerzedzenie włosów i brwi

RÓŻNICOWANIE u dzieci: atopia, erythrodermia Leiner, histiocytoza X, psoriasis

RÓŻNICOWANIE u dorosłych: psoriasis, tinea cutis, intertrigo, pityriasis versicolor

LECZENIE u dzieci: złuszczanie 1% kw. salicylowym w oleju migdałowym, słabe lub średnie steroidy na zmianę z bazą

LECZENIE u dorosłych: złuszczanie 5% oliwą salicylową, szampony przeciwłojotokowe, preparaty przeciwgrzybicze, steroidy w połączeniu z środkami przeciwgrzybiczymi i przeciwbakteryjnymi, metronidazol, erytromycyna miejscowo

LECZENIE ogólne u dorosłych: ketokonazol, itrakonazol, tetracyklina, izotretinoina, PUVA, witamina C, PP, B₁₂

 TRĄDZIK RÓŻOWATY /ACNE ROSACEA/

ETIOLOGIA: nie do końca jasna, Demodex folliculorum, H. pylori, Pityrosporum ovale, wzmożona reakcja naczyniowa na twarzy, zaburzenia w układzie pokarmowym

WYSTĘPOWANIE: głównie u kobiet w okresie przekwitania

OBJAWY: napadowe zaczerwienienie (przejściowy rumień) → stały rumień → trwałe rozszerzenie naczyń (teleangiektazje) → drobne grudki i krosty /ew. torbiele łojowe i przerost tkanki łącznej – rhinophyma /

BRAK ZASKÓRNIKÓW

LOKALIZACJA: nos, policzki, czoło, broda, fałdy nosowo-policzkowe, szyja, mostek

POSTACIE:

• v r. teleangiectatica /vascular/
• v r. papulosa /papulopustulosa/
• v rhinophyma /sabecous hyperplasia/
• v r. fulminans
• v r. tuberculoides
• v r. ophtalmica

POWIKŁANIA: (10%) – zapalenie brzegów powiek, zapalenie spojówek, tęczówki i ciała rzęskowego, zapalenie rogówki (r. ophtalmica)

DIAGNOSTYKA: badanie mikologiczne, obecność H. pylori, diagnostyka przewodu pokarmowego, wiek i typowa lokalizacja

RÓŻNICOWANIE: DLE, Acne vulgaris, Lupoid miliaris disseminatus faciei

LECZENIE: przyczynowe, unikanie czynników drażniących, alkohol, zimne i gorące potrawy, czekolada, mocna kawa i herbata, palenie, stres

LECZENIE OGÓLNE: antybiotyki – tetracykliny i erytromycyna, metronidazol, retinoidy, arechina

MIEJSCOWE: erytromycyna, klindamycyna, metronidazol, retinoidy, słabe steroidy na krótko,

Witaminy przeciwłojotokowe: PP, B₂, tokserutyna, wyciągi z kasztanowca. Solux z niebieskim filtrem, leczenie chirurgiczne – laser, dermabrazja, elektrokoagulacja

ZAPALENIE SKÓRY OKOŁUSTNE /DERMATITIS PERIORALIS/

ETIOLOGIA: nie w pełni jasna, fluorowane kortykosteroidy, kosmetyki. Dotyczy młodych kobiet

OBJAWY: drobne (1-3 mm) grudki i krosty na podłożu rumieniowym

LOKALIZACJA: symetrycznie na brodzie, fałdach nosowo-policzkowych, bez zajęcia czerwieni wargowej

LECZENIE: odstawienie preparatów wywołujących, ogólnie: tetracykliny, miejscowo: metronidazol

 TRĄDZIK POSPOLITY /ACNE VULGARIS/

CZYNNIKI ROZWOJU:

1. Zwiększona produkcja łoju i przerost gruczołów łojowych
   1. Androgeny /wzrost wrażliwości lub wzrost poziomu hormonów/
   2. Lokalizacja gruczołów /wrażliwość/
   3. Nie wszyscy z hiperandrogenizmem mają trądzik
2. Nieprawidłowe złuszczanie się keratynocytów w mieszku włosowym
   1. Hiperproliferacja i nieprawidłowe różnicowanie /kwas linolenowy, bakterie, cytokiny, dyfuzja lipidów, cytokiny, Il-1α/
   2. Zbite skupiska komórek zmieszane z łojem
   3. Zaskórniki /microcomedo/
3. Kolonizacja Propionibacterium acne
   1. Jest związek z działaniem antybakteryjnym a nasileniem zmian
   2. Ma to związek z mediatorem reakcji zapalnej
   3. Różnego stopnia odpowiedź gospodarza daje różnie nasilenie objawów
4. Zapalenie i odpowiedź immunologiczna
   1. Nacieki z LT CD4 i uszkodzenie ściany /lipidy, korneocyty, bakterie/
   2. Neutrofile
   3. Zmiany zapalne maja różną morfologię i mogą przechodzić z jednego typu w drugi

ETIOLOGIA: nieznana, geny A.D. z różną penetracją

OBJAWY: zaskórnik otwarty (czarny czop bo FFA się utleniają), zaskórnik zamknięty (biały lub żółty, drobny, widoczny przy napięciu) – Acne comedonica

Przy rozwoju stanu zapalnego mamy:Ø  Acne papulopustulosa

•   Acne nodulocystica
•   Acne cystica
•   Acne phlegmonosa
•   Acne fulminans
•   Acne conglobata
•   Acne keloidea

PODZIAŁ ZE WZGLĘDU NA ETIOPATTOGENEZĘ:

•   Acne vulgaris / juvenilis /
•   Acne professionalis /chlorica, oleosa, picea/
•   Acne postmedicamentosa /steroidy, lit, brom, jod/
•   Acne cosmetica /pudry, róże/
•   Acne neonatorum /hormony, środki pielęgnujące/
•   Acne excoiriee

DIAGNOZA: obraz, przebieg, zaskórniki

RÓŻNICOWANIE: acne rosacea, folliculitis, milia, przerost gruczołów łojowych

LECZENIE MUSI OPIERAC SIĘ NA RÓWNOCZESNYM ZWALCZANIU DWÓCH LUB WIĘCEJ CZYNNIKÓW ETIOLOGICZNYCH

LEKI STOSOWANE MIEJSCOWO:

•   Retinoidy: tretinoina, adapalen, tazaroten
•   Nadtlenek benzoilu – 1-10%
•   Antybiotyki 1-4% klindamycyna, erytromycyna, ew. z cynkiem
•   Kwas azelainowy
•   Kwas salicylowy

LEKI STOSOWANE DOUSTNIE:

Ø  Antybiotyki (6,8 tyg. – 12,18 tyg.)

•    Tetracyklina (0.75-1.5 g/d, potem 0.5 g/d)
•    Doxycyklina (100-200 mg/d, potem 50 mg/d)
•    Klindamycyna (300 mg/d)
•    Minocyklina (100-200 mg/d) potem 50 mg/d)

1.   Biseptol (0.96 g/d)
2.   Isotretinoina (0.2-1.0 mg/kg/d przez 3-5 m-cy)
3.   Prednizon (0.5-1.0 mg/kg/d przez 2-6 tyg.)
4.   Dapson (100-200 mg/d)
5.   Cynk (200 mg/d)
6.   Witaminy PP, C, z gr. B, bez B₁₂)

LECZENIE NIEFARMOKOLOGICZNE:

•   Dieta
•   Higiena
•   Usuwanie zaskórników
•   Światło słoneczne
•   Delikatne peelingi chemiczne
•   Edukacja na temat leczenia
•   Psychoterapia

1. Łagodny trądzik – miejscowo retinoid, przy pojawieniu się zmian zapalnych dodatkowo miejscowo antybiotykoterapia lun nadtlenek benzoilu
2. Średnie nasilenie – miejscowo retinoid z doustnym antybiotykiem, ew. u kobiet z zaburzeniami hormonalnymi lub opornych na leczenie tradycyjne leki hormonalne stosowane ogólnie
3. Ciężkie i oporne postacie – isotretinoina stosowana doustnie, dodatkowo małe dawki steroidów 30-15 mg/d przy a. Fulminans

 ŁYSIENIE /ALOPECIA/

•   Alopecia areata
•   Alopecia masculina androgenica
•   Alopecia feminina androgenica
•   Hipertrychosis
•   Hirsutismus

 ALOPECIA AREATA

LECZENIE: samoistny odrost w ciągu 1-2 lat u 30-60%; unikanie stresu, psychoterapia

Ogólnie: kortykosteroidy, cyklosporyna A, dapson

Miejscowo: iniekcje śródskórne steroidów, maści steroidowe, immunoterapia miejscowa (uczulenie 2% DPCP-on, SADBE potem podrażnianie wzrastającą dawką)

 ALOPECIA MASCULINA ANDROGENICA

Predyspozycja genetyczna – dziedziczenie wieloczynnikowe, wielogenowe

Uwarunkowania androgenowe

•        zależność od dwuhydrotestosteronu DHT a nie testosteronu T
•        rola 5-α-reduktazy w powstawaniu DHT
•        obecnośc receptorów dla androgenów

LECZENIE ogólne: finastyryd 1 mg/d, miejscowe: minoksydil 2 i 5% r-r, przeszczep włosów

 ALOPECIA FEMININA ANDROGENICA

U kobiet m miejsce zwykle uogólnione łysienie z zachowaniem linii włosów na czole, a typowo przerzedzenie w okolicy ciemieniowej i skroniowej, mogą być też poprzeczne pobruzdowania na paznokciach

Leczenie ogólne: antyandrogeny tj. spironolakton, octan cyproteronu, miejscowo: minoksydil 2-5% r-r, leczenie chirurgiczne

Odwiedzający wpisali takie problemy: