Szigeloza

Przyczyną choroby zwanej shigelozą, albo czerwonką bakteryjną są gram-ujemne nieruchliwe pałeczki nie fermentujące laktozy, należące do jednego z czterech serotypów:

• grupa A  – (S. dysenteriae), wywołująca najcięższą postać choroby
• grupa B  – (S. flexneri)
• grupa C – (S. boydii)
• grupa D – (S. sonnei), najczęstsza, wywołująca chorobę o najłagodniejszym obrazie klinicznym.

Źródłem zakażenia i naturalnym rezerwuarem bakterii jest człowiek. Zakażenie szerzy się drogą pokarmową (droga fekalno-oralna za pośrednictwem brudnych rąk) najczęściej wśród domowników i w większych skupiskach ludzkich. Shigeloza jest jednym z najbardziej zakaźnych schorzeń. Do wywołania zakażenia, w przeciwieństwie do salmonelozy, wystarczy niewielka, nie przekraczająca 100, liczba bakterii. Wylęganie trwa 24–48 godzin od spożycia zakażonego produktu. Po tym czasie pojawia się gorączka, bóle brzucha i wodnista biegunka, a następnie dołączają się bolesne parcia i krew w stolcu.

Shigelle mają naturę inwazyjną. Atakują komórki nabłonka jelitowego w sposób zstępujący, w początkowej fazie choroby w obrębie dystalnej części jelita cienkiego, a następnie w jelicie grubym. Zatem klasyczny przebieg czerwonki jest dwufazowy. Najpierw pojawia się gorączka i biegunka z jelita cienkiego w postaci nielicznych obfitych i wodnistych stolców, a następnie biegunka typowa dla colitis, mniej obfita, ale częstsza, z domieszką krwi i śluzu.

Diagnoza

Diagnoza polega na izolacji bakterii ze stolca. Bardzo rzadko w przebiegu shigelozy obserwuje się bakteriemię. Diagnostyczny jest również obraz śluzówki jelita grubego w badaniu rektosigmoidoskopowym (rozlane zapalenie i liczne płytkie owrzodzenia). W stolcu stwierdza się zwiększoną liczbę krwinek białych.

Powikłania

Bardzo rzadko dochodzi do powikłań shigelozy. U dzieci opisywano zespół hemolityczno-mocznicowy w następstwie działania shiga-toksyny. S. dysenteriae produkuje neurotoksynę, która może powodować podrażnienie opon mózgowo-rdzeniowych, a nawet napady padaczkowe. U osób o fenotypie HLA-B27 może dojść do ciężkiego zapalenia stawów przypominającego zespół Reitera.

Leczenie

Leczenie obok postępowania objawowego powinno polegać na podaniu antybiotyków co skraca czas trwania dolegliwości i zapobiega nawrotom. Stosuje się chinolony względnie fluorochinolony. Alternatywą jest Biseptol w dawce 2 x 2 tabletki. Czas trwania leczenia nie jest precyzyjnie określony, ale nie powinien przekraczać 5 dni.