Chirurgia jest to dział medycyny zajmujący się leczeniem urazów, chorób oraz innych zaburzeń funkcjonowania organizmu człowieka w oparciu o działania manualne i instrumentalne. Podstawową domeną chirurgia są schorzenia i urazy o charakterze ostrym; choroby i zaburzenia przewlekłe znajdują się w zakresie jej zainteresowania tylko wtedy, gdy koniecznym elementem leczenia jest zabieg chirurgiczny.
Współczesne leczenie chirurgiczne opiera się w dużym stopniu na stosowaniu urządzeń monitorujących stan pacjenta w trakcie i po operacji. Podczas operacji nieprzerwanie sprawdza się odpowiednie parametry, gdyż np. spadek ciśnienia krwi i przyspieszenie tętna mogą świadczyć o znacznej utracie krwi. Inne parametry, które podlegają monitorowaniu, to: praca serca (elektrokardiogram), praca mózgu (czynność bioelektryczna mózgu rejestrowana przez elektroencefalograf), stężenie tlenu w naczyniach żylnych i tętniczych, ciśnienie parcjalne dwutlenku węgla we krwi krążącej oraz objętość oddechowa i wymiana oddechowa (oddychanie). Intensywne monitorowanie stanu pacjenta jest zazwyczaj kontynuowane jeszcze przez pewien czas po zakończeniu operacji. W XX w. pojawiły się nowe techniki chirurgiczne zastępujące stosowane dotychczas ręczne cięcie skalpelem. Lasery wykorzystywane są obecnie powszechnie do usuwania i niszczenia guzów oraz znamion barwnikowych. Promień lasera umożliwia także podklejanie siatkówki oka oraz koagulację krwi z krwawiących naczyń i zahamowanie krwawienia.
Chirurgia stereotaktyczna wykorzystuje przestrzenne, trójwymiarowe układy, wspomagane zdjęciami rentgenowskimi, aby dokładnie zlokalizować umiejscowione głęboko w mózgu zmiany patologiczne (niedostępne leczeniu w inny sposób) i dzięki temu skierować w to miejsce wiązkę promieni rentgenowskich, strumień gorąca lub zimna czy podać domiejscowo leki.
Kriochirurgia wykorzystuje w przeprowadzaniu zabiegów niskie temperatury. Służy m.in. do usuwania brodawek oraz przedrakowych i rakowych zmian skórnych, a także zmętniałej, w przebiegu zaćmy, soczewki. W ostatnich latach coraz bardziej powszechne stają się – i zastępują wiele z operacji wykonywanych dotychczas metodą tradycyjną – zabiegi wykorzystujące endoskopię. Opiera się ona na zastosowaniu cienkich, elastycznych przewodów, w których znajdują się światłowody. Przewody te połączone są ze źródłem światła oraz kamerą wideo i monitorem. Przewody endoskopu wprowadzane są (zwykle po nacięciu powłok brzusznych) do organizmu człowieka i umożliwiają obserwację (na podłączonym monitorze) narządów danej okolicy. Dzięki temu, że w przewodach endoskopu znajdują się również, obsługiwane z zewnątrz, specjalne narzędzia chirurgiczne, możliwe jest wykonywanie niewielkich zabiegów i operacji chirurgicznych (np. usunięcia pęcherzyka żółciowego) bez rozległego nacinania powłok brzusznych, jak w przypadku tradycyjnego leczenia operacyjnego.
Wyróżniamy 4 specjalistyczne dziedziny chirurgie: urazową, ekstyrpacyjną, rekonstrukcyjną i transplantacyjną.
Celem chirurgii urazowej jest przede wszystkim opatrywanie ran i urazów oraz dbałość o prawidłowe ich gojenie się.
Chirurgia ekstyrpacyjna zajmuje się gł. usuwaniem chorych narządów lub tkanek; ch. onkologiczna jest zasadniczo cz. chirurgii ekstyrpacyjnej i przeprowadza zabiegi usunięcia piersi (mastektomia), pęcherzyka żółciowego (cholecystektomia) czy macicy (histerektomia).
Chirurgia rekonstrukcyjna zajmuje się przede wszystkim zastępowaniem uszkodzonych tkanek pojawiających się np. na skutek oparzeń, złamań czy procesów chorobowych o charakterze zwyrodnieniowym (zabiegi takie wykonuje się najczęściej w ramach chirurgii plastycznej i ortopedii).
Chirurgia transplantacyjna zajmuje się przeszczepianiem narządów dawcy do organizmu biorcy, u którego organy te uległy zmianom uniemożliwiającym ich funkcjonowanie; jedną z najczęściej wykonywanych operacji transplantacji są przeszczepy nerek. Podstawowe podspecjalizacje w zakresie chirurgia to: chirurgia ogólna, chirurgia plastyczna, chirurgia ortopedyczna, położnictwo i ginekologia, neurochirurgia, torakochirurgia, chirurgia okrężnicy i odbytnicy, otolaryngologia, oftalmologia (okulistyka) i urologia.
Chirurgia ogólna dała początek wszystkim podspecjalizacjom chirurgicznym, a obecnie zajmuje się przede wszystkim operacjami w obrębie jamy brzusznej, żołądka, jelit, piersi, naczyń kończyn, gruczołów dokrewnych, guzów tkanek miękkich oraz amputacjami.
Chirurgia plastyczna zajmuje się gł. tkankami znajdującymi się na powierzchni ciała człowieka, a przede wszystkim zabiegami rekonstrukcyjnymi w obrębie twarzy.
Chirurgia ortopedyczna leczy chirurgicznie tkankę kostną, ścięgna, więzadła i mięśnie; częste zabiegi operacyjne wiążą się z leczeniem złamań kości oraz wad wrodzonych układu kostnego (zwykle kręgosłupa). Położnicy wykonują cesarskie cięcia, a ginekolodzy specjalizują się w usuwaniu guzów macicy i jajników. Neurochirurdzy wycinają guzy zlokalizowane w obrębie ośrodkowego układu nerwowego i lokalizują urazy togo układu; zajmują się również leczeniem urazów międzykręgowych kręgosłupa, Tomko chirurdzy leczą operacyjnie choroby tkanki płucnej, kardiochirurdzy – choroby serca i dużych naczyń krwionośnych (dziedzina la jest jedną z najdynamiczniej rozwijających się gałęzi chirurgii).
Chirurgia okrężnicy i odbytnicy zajmuje się przede wszystkim operacyjnym leczeniem schorzeń jelita grubego, a otolaryngolodzy specjalizuję się w leczeniu zabiegowym chorób nosa, uszu i gardła (jednym z najczęstszych zabiegów jest tonsylektomla, czyli usunięcie migdałków). Oftalmolodzy wykonują za biegi na gałce ocznej. Urolodzy zajmują się leczeniem chorób układu moczowego oraz (u mężczyzn) układu płciowego.
Skomentuj jako pierwszy!