Przysadka

Przysadka, jeden z gruczołów hormonalnych wydziela­jących hormony do krwi. Przysadka dzieli się na dwa płaty: przed­ni, powstający z wypuklenia grzbietowej cz. gardzieli, i tylny, powstający z embrionalnej tkanki nerwowej. Więk­szość hormonów przysadki wydzielana jest przez płat przedni i wpływa na produkcję i/lub uwalnianie hormonów z in­nych gruczołów dokrewnych. Tyreotropina (TSH) sty­muluje wzrost tarczycy i uwalnianie jej hormonów; hor­mon adrenokortykotropowy (ACTH) reguluje czynności hormonalne kory nadnerczy produkującej kortyzol; folikulotropina (FSH) zapoczątkowuje wydzielanie żeńskie­go hormonu, estrogenu, oraz wpływa na rozwój komór­ki jajowej i plemników; hormon luteinizujący (LH) powo­duje uwalnianie estrogenów, progestagenów i męskiego hormonu testosteronu; hormon wzrostu (somatotropina, GH) stymuluje wiele układów biorących udział we wzro­ście organizmu. Dwa inne hormony przysadki nie wpływają na gruczoły dokrewne, ale bezpośrednio oddziałują na spe­cyficzne tkanki. Są to: prolaktyna (PRL), która wpływa na rozwój gruczołów mlecznych i wydzielanie mleka, oraz hormon stymulujący melanocyty (MSH), który wpływa na komórki barwnikowe. W skład macierzystego hor­monu dla MSH, lipoproteiny, wchodzą również dwa inne rodzaje składników zw. enkefalinami i endorfinami, wy­wierające podobny wpływ na komórki mózgowe jak związki opiatowe, np. morfina. Tylny płat przysadki  zawiera zakończenia włókien nerwowych wiodących od jąder znajdujących się w obrębie pod­wzgórza: nad wzrokowego i przykomorowego. W obrębie tych jąder zachodzi synteza dwóch hormonów, magazy­nowanych następnie w tylnym płacie przysadki do czasu, kiedy zajdzie potrzeba ich uwolnienia. Są to: oksytocyna, od­powiedzialna za skurcze macicy, wydzielanie mleka u sa­mic ssaków i obniżająca ciśnienie krwi u ptaków, oraz wazopresyna, zw. także hormonem antydiuretycznym (ADH), która  podnosi ciśnienie krwi poprzez wywoły­wanie skurczu naczyń krwionośnych i zwiększanie zwrot­nego wchłaniania wody w nerkach.