Po łacinie: adamantinoma, ameloblastoma. Szkliwiak najczęstszy guz zębopochodny. Wywodzi się pozostałości listewki zębowej lub narządu szkliwotwórczego.
50% III i IV dekada, rzadki przed 18 rż. jednakowo często u obu płci. Najczęstszy nowotwór zębopochodny – równie częsty, jak wszystkie inne nowotwory zębopochodne razem wzięte, wyjąwszy odontoma.
makroskopowo – 80% żuchwa, zwykle jej gałąź. na przekroju na ogół wielotorbielowaty (radiologiczny obraz 'baniek mydlanych’).
3 warianty makroskopowe :
- śródkostny (najczęstszy -a.intraosseale)
- obwodowy (nie związany z kością, występujący w tkankach miękkich okołozębowych – a.peripherale)
- jednokomorowy (a. unicysticum)
mikroskopowo – nowotworowy nabłonek naśladujący narząd szkliwny (wyspy luźno ułożonych gwiaździstych komórek nabłonkowych otoczone przez palisadowato ułożone komórki przypominające ameloblasty, zróżnicowany zrąb łącznotkankowy). mimo podobieństwa do narządu szkliwnego nie wytwarza szkliwa ani zębiny. możliwe kilka wariantów morfologicznych (z metaplazją płaskonabłonkową, z komórkami ziarnistymi i z formowaniem torbieli) ale zachowana jest zawsze architektonika naśladująca wczesne stadia odontogenezy. warianty histologiczne nie mają znaczenia w rokowaniu i postępowaniu terapeutycznym. Zwraca uwagę bardzo znaczne podobieństwo immunohistochemiczne (ekspresja cytokeratyn typowych dla komórek podstawnych nabłonka) szkliwiaka i raka podstawnokomórkowego skóry. Obydwa te nowotwory odznaczają się ponadto znacznym podobieństwem biologii (wyłącznie miejscowa złośliwość bez tendencji do przerzutowania). Wariant obwodowy szkliwiaka i rak podstawnokomórkowy błon śłuzowych wykazują także unikalny odczyn wiązania lektyny wytwarzanej przez orzeszki ziemne (PNA – ppeanut aglutinin) w postaci pasm na obrzeżu guza a ich niezwykle zbliżone cechy morfologicznie skłaniają niektórych autorów do utożsamiania tych dwóch nowotworów.
wzrost jest zwykle niebolesny. pierwszym objawem może być rozchwianie zęba lub wpadnięcie zęba do tkanki nowotworowej. Złośliwy miejscowo z tendencją do nawrotów po nieradykalnej resekcji (w takich wypadkach nawraca w 80%). Ameloblastoma unicysticum zachowuje się zwykle całkowicie łagodnie i do wyleczenia wymaga tylko dokładnego wyłyżeczkowania. Istnieje rzadki wariant w pełni złośliwy (carcinoma ameloblasticum), przerzutujący poprzez naczynia. Przerzuty do płuc typowego szkliwiaka są prawdopodobnie efektem zaaspirowania fragmentów tkanki nowotworowej. Terapia wariantu śródkostnego i obwodowego : radykalne wycięcie z ew. rekonstrukcją żuchwy przeszczepem kostnym.
Skomentuj jako pierwszy!