Świąd skóry potrafi skutecznie uprzykrzyć życie. Powoduje, że jesteśmy rozdrażnieni i mamy ciągłe uczucie dyskomfortu. Już choćby z tych przyczyn warto zainteresować się, jakie jest jego źródło. W ten sposób możemy szybciej i skuteczniej pozbyć się tej dolegliwości.
Czym jest świąd skóry?
Świąd skóry to odczucie swędzenia skóry, które wywołuje chęć drapania. Często połączony jest z bólem. Sam ból klasyfikowany jest jako odpowiedź nocyceptywna. Oznacza to, że pod wpływem czynników zewnętrznych lub wewnętrznych nocyceptory w skórze są stymulowane, co odbierane jest jako nieprzyjemne doznanie. Jednak w przeciwieństwie do typowego bólu, miejscem jego powstania jest wyłącznie skóra. Za przekazanie informacji o świądzie skóry do kory mózgowej odpowiadają bezmielinowe włókna C, jak również włókna A-delta. Ocena natężenia świądu może być bardzo indywidualna, gdyż wpływ na nią mają również odczucia psychiczne. Na przykład uczucie lęku, czy przeżywanie stresu może nasilić jego odczuwanie.
Przyczyny świądu skóry
Przyczyny wystąpienia świądu skóry mogą być różne, począwszy od wpływu czynników zewnętrznych takich jak: zbyt ciepła temperatura kąpieli, suche powietrze w pomieszczeniach, czy częste korzystanie z basenu, po choroby dermatologiczne lub układowe. Istnieje wiele chorób dermatologicznych, którym może towarzyszyć świąd skóry. Należą do nich m.in. atopowe zapalenia skóry, łuszczyca, wyprysk alergiczny, czy też choroby pasożytnicze takie jak świerzb czy wszawica. Z kolei choroby układowe, które wpływają na wystąpienie świądu skóry to: przewlekła niewydolność nerek; choroby hematologiczne: czerwienica prawdziwa, choroba Hodgkina, Mycosis fungoides, niedobór żelaza, inne choroby limfo- i mieloproliferacyjne, mastocydoza; endokrynologiczne np. choroba tarczycy; neurologiczne: guzy mózgu lub rdzenia kręgowego; choroby związane z wątrobą: zapalenie wątroby, cholestaza ciążowa, pierwotna marskość żółciowa, cholestaza zewnątrzwątrobowa.
Sposoby na swędzącą skórę
Aby zmniejszyć odczuwanie świądu skóry, trzeba postawić na łagodną pielęgnację naskórka oraz jego natłuszczanie. Dzięki temu skóra uspokoi się, a świąd zostanie zminimalizowany. Do pielęgnacji swędzącej, przesuszonej skóry polecane są przede wszystkim kosmetyki natłuszczające i nawilżające skórę (np.: krem lub maść na egzemę). Powinny one posiadać w swym składzie lipidy, które uzupełnią niedobór własnych lipidów w naskórku i w ten sposób zapobiegną jego wysychaniu. Koniecznie muszą zawierać również składnik nawilżający i łagodzący jak np. dekspantenol. Warto, by w ich składzie znalazły się też: witamina B3, olej z rokitnika, prebiotyk alfa-glukan.
Stosując kremy, warto zwracać uwagę na ich skład, bo mogą zawierać składniki alergizujące, które dodatkowo będą podrażniały skórę. Potencjalnymi składnikami alergizującymi mogą być substancje zapachowe takie jak: aldehyd cynamonowy, cynamonian heksylu, geraniol, alkohol benzylowy, salicylan benzylu, eugenol, limonen, czy frazenol. A z substancji zapachowych pochodzenia naturalnego np. olejek sosnowy (pinus silvestris oil), olejek z drzewa herbacianego (tea tree oil), olejek mięty pieprzowej (mentha piperita oil), olejek pomarańczowy (citrus dulcius oil), olejek bergamotowy (citrus aurantium bergamina fruit oil). W przypadku skóry wrażliwej warto też unikać takich ekstraktów roślinnych, które mogą dostarczać alergenów, a tym samym powodować jej podrażnienia. Tymi ekstraktami są m.in.: ekstrakt z cytryny (citrus medica limonum extract), ekstrakt z dziurawca (hypericum perforatum extract), ekstrakt z melisy lekarskiej (melissa officinalis extract), ekstrakt z liści pokrzywy (urtica dioica extract), ekstrakt z mniszka lekarskiego (taraxacum officinalis extract).
Pielęgnacja wrażliwej skóry twarzy polega na przywróceniu jej odpowiedniego ph. W związku z tym należy unikać tradycyjnych mydeł o odczynie zasadowym i sięgać po syndety. Ponadto po wykonaniu demakijażu twarzy za pomocą delikatnego mleczka, koniecznie trzeba zastosować bezalkoholowy tonik, który zadba o prawidłowe pH skóry. Zakazane są też długotrwałe kąpiele, gdyż nadmiernie wysuszają naskórek, co przyczynia się do potęgowania świądu.
Leczenie świądu skóry
Leczenie świądu skóry polega na działaniu miejscowym oraz leczeniu ogólnym. W przypadku działania miejscowego stosuje się balsamy zawierające mentol lub też kamforę, które mają działanie chłodzące i przynoszą ulgę podrażnionej skórze. Stosuje się też miejscowe środki znieczulające takie jak np. krem EMLA lub pramokaina, które powodują okresowe ustąpienie dolegliwości.
Leczenie ogólne polega natomiast na podawaniu leków mających zlikwidować świąd skóry. Do tej pory najczęściej podawało się w tym celu leki antyhistaminowe. Skuteczność leków antyhistaminowych w przypadku leczenia świądu skóry jest jednak coraz częściej podważana. Udowodniono, że najlepiej sprawdzają się one przy leczeniu atopowego zapalenia skóry. Przy innych rodzajach chorób, którym towarzyszy świąd skóry, nie stwierdzono aż tak dobrej skuteczności, jak przy AZS. W ostatnim czasie coraz lepsze rezultaty w leczeniu świądu przynoszą natomiast leki, które blokują receptory serotoninowe. Szczególne nadzieje wiązane są tutaj z antagonistami receptora 5-HT3.
Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!
Źródła:
- W. Mędrzycka-Dąbrowska, K. Kwiecień, Świąd skóry w okresie ciąży-przyczyny, profilaktyka i pielęgnacja, „Problemy pielęgniarstwa” 2011, nr 19 (4), s. 551-556
- K. Śliwa, E. Sikora, J. Ogonowski, Kosmetyki do pielęgnacji skóry atopowej, „Wiadomości chemiczne” 2011, nr 65, s. 7-8
- M. Krajnik, Z. Żylicz, Świąd w zaawansowanych chorobach wewnętrznych. Patogeneza i leczenie, „Polska Medycyna Paliatywna” 2002, nr 1 (2), s. 71-83
Skomentuj jako pierwszy!