Zakażenie dróg moczowych

Zakażeniem dróg moczowych nazywamy obecność drobnoustrojów w drogach moczowych powyżej zwieracza pęcherza moczowego.

Epidemiologia

•       5% kobiet – bakteriuria bezobjawowa
•       co druga kobieta przechodzi raz w życiu zapalenie pęcherza moczowego
•       druga co do częstości po mocznicy przyczyna przewlekłej niewydolności nerek
•       1 szczyt częstości – niemowlęta i małe dzieci, 2 szczyt – ciąża i połóg, miesiąc miodowy, 3 – u mężczyzn – utrudniony odpływ moczu

Etiologia

1.  Utrudniony odpływ moczu

•       anomalie anatomiczne nerek
•       obstrukcja dróg moczowych przez kamienie, nowotwory
•       zaburzenia czynnościowe pęcherza moczowego
•       refluks pęcherzowo – moczowodowo – nerkowy (4 razy częściej u dziewczynek)

Nadużywanie leków p/bólowych
Zaburzenia przemiany materii (cukrzyca, dna)
Instrumentacja dróg moczowych (cewnik)
Upośledzona odporność ustroju (wywołana lekami immunosupresyjnymi)
Ciąża
Dodatkowe czynniki

•       przemoczenie lub przeziębienie
•       duża aktywność seksualna
•       mała diureza przy utracie płynów ustrojowych

8) Drobnoustroje

•       w ostrym OZN mamy do czynienia z infekcją 1 drobnoustrojem (E. coli)
•       w przewlekłym – zakażenia wieloma ustrojami; gruźlica

Patogeneza

•       zakażenie ma charakter wstępujący i jest spowodowane florą bakteryjną jelit
•       rzadziej charakter hematogenny (u osób z uszkodzonymi wcześniej nerkami)

Zmiany morfologiczne OZN

OSTRE BAKTERYJNE ROPIEJĄCE OZN   w 1 lub obu nerkach – klinowate dróżki ropne zlokalizowane pomiędzy brodawkami i korą (pasmowate nagromadzenie granulocytów)

PRZEWLEKŁE OGNISKOWE ZNIEKSZTAŁCAJĄCE OZN

•   klinowate blizny wciągające powierzchnię nerek
•   zniekształcenie kielichów nerkowych
•   martwica brodawek nerkowych

Obraz kliniczny

A. Bezobjawowa bakteriuria

•       przypadkowo stwierdzona bakteriuria u osób klinicznie bezobjawowych
•       wymaga leczenia tylko u ciężarnych lub przy przeszkodzie w odpływie moczu

B. Zakażenie dróg moczowych powodujące objawy kliniczne

1.       powikłane i niepowikłane
2.       zapalenie pęcherza moczowego (cystitis)

•   bakteryjne, u aktywnych seksualnie kobiet
•   dyzuria, polakizuria, bóle w okolicy nadłonowej, również w czasie mikcji
•   powikłaniem jest krwotoczne zapalenie pęcherza

–      ostre odmiedniczkowe zapalenie nerek

1.   bakteryjne zakażenia górnych części układu moczowego powoduje ostre śródmiąższowe zapalenie nerek, charakteryzujące się triadą objawów

•       gorączka, dreszcze
•       dyzuria
•       ból w okolicy nerek, szczególnie przy wstrząsaniu okolicy lędźwiowej

1.   dolegliwości żołądkowo – jelitowe
2.   bóle głowy

przewlekłe odmiedniczkowe zapalenie nerek (pyelonephritis chronica) – rozwija się tylko przy czynnikach predysponujących

•   powstaje w następstwie zaburzeń w odpływie moczu lub odpływu wstecznego pęcherzowo – moczowego (refluks moczowy) przebiegających z wtórnym zakażeniem dróg moczowych
•   początek choroby sięga dzieciństwa i jest spowodowany odpływem wstecznym
•   bóle głowy, rozbicie, nudności, spadek masy ciała, tępe bóle pleców
•   stany gorączkowe, wzrost OB, niedokrwistość, nadciśnienie tętnicze
•   powikłania:

•       ropne zapalenie nerek i ropień nerek
•       posocznica urogenna
•       ropień okołonerkowy
•       wodo- i roponercze, nerka marska
•       rozwinięcie się przewlekłej niewydolności nerek
•       częściowe upośledzenie czynności kanalików nerkowych
•       nadciśnienie tętnicze
•       upośledzony rozwój u dzieci

Rozpoznanie

1.       Badanie moczu

• leukocyturia, wałeczkomocz białokrwinkowy i erytrocyturia
• bakteriuria (prawidłowe pobranie!); znamienna – obecność w moczu środkowego strumienia drobnoustrojów w liczbie > 10⁵ w 1 ml
• leukocyturia jałowa (leczone zdm, rzeżączka, nierzeżączkowe zapalenie, gruźlica dróg moczowych)

1.       badanie krwi

• wzrost OB
• stężenie kreatyniny i mocznika, klirens kreatyniny
• morfologia (leukocytoza, niedokrwistość)
• posiew krwi – sepsa

1.       USG
2.       urografia
3.       cystoureterografia mikcyjna

Leczenie

1.       przyczynowe – usunięcie przeszkody w odpływie moczu, wyeliminowanie czynników predysponujących
2.       leczenie objawowe

•   leżenie w łóżku, obfita podaż płynów i częste oddawanie moczu
•   środki spazmolityczne
•   antybiotykoterapia (inhibitory gyrazy = chinolony, norfloksacyna, ofloksacyna; trimetoprim – leczenie przewlekłego odmiedniczkowego zapalenia nerek
•   czekać na posiew
•   antybiotykoterapia przez tydzień zgodnie z antybiogramem
•   leczenie powikłań

Odwiedzający wpisali takie problemy: