Zapalenie opłucnej

U 10 % pacjentów oddziałów wewnętrznych stwierdza się zmiany w opłucnej. Najczęściej – płyn w jamie opłucnej. Obecność płynu w jamie opłucnej – ważny objaw choroby ogólnoustrojowej lub procesu chorobowego obejmującego narządy klatki piersiowej albo dotyczącego samej opłucnej. Płyn ten może mieć charakter wysięku lub przesięku. Wysięk powstaje najczęściej w odpowiedzi na czynnik zapalny lub proces nowotworowy.  Po łacinie pleuritis.

Zapalenie opłucnej wyróżniamy 3 podstawowe rodzaje zapalenia opłucnej :

1. pleuritis sero-fibrinosa (surowiczo – włóknikowe), przyczyny miejscowe :

• pneumonia,
• zawał płuca,
• ropień płuca,
• rozstrzenie oskrzeli.

przyczyny układowe :

• reumatoidalne zapalenie stawów,
• lupus erythematosus disseminatus,
• mocznica,
• infekcje systemowe,
• pozawałowy zespół Dresslera,
• napromienie płuc lub śródpiersia,
• (rzadko) przerzuty nowotworowe do opłucnej  i parę innych

Rzadko powoduje niewydolność oddechową (ucisk płuca) i organizuje się z tworzeniem zrostów.

2. pleuritis suppurativa =empyema pleurae (ropniak opłucnej) zwykle w przebiegu bakteryjnej lub grzybiczej infekcji opłucnej, w przebiegu wcześniejszej infekcji tkanki płucnej, rzadziej wskutek rozsiewu krwio- lub limfopochodnego z odległych ognisk ewentualnie przez ciągłość (ropień podprzeponowy lub wątrobowy). Ilość płynu na ogół mniejsza niż w wypadkach zapalenia surowiczo-włóknikowego. w wysięku przeważają neutrofile. w wyniku organizacji może dojść do całkowitej obliteracji jamy opłucnej.

3. pleuritis haemorrhagica (krwotoczne) rzadkie. występuję w przebiegu :

• skaz krwotocznych,
• schorzeń wywołanych przez riketsje
• przerzutów nowotworowych do opłucnej

należy różnicować z krwotokiem do jamy opłucnej (np pęknięcie tętniaka).

Kryteria LIGHTA

Płyn jest wysiękiem jeżeli:

• stężenie białka w płynie / stęż. białka w surowicy > 0.5
• aktywność LDH w płynie > 200 U/ml
• LDH płynu / LDH w surowicy > 0.6

O suchym zapaleniu opłucnej (pleuritis sicca)  mówimy, gdy odczyn opłucnowy bez formowania płynu w jamie opłucnowej. O wysiękowym zapaleniu opłucnej(pleuritis exudativa) mowa, gdy najczęściej spowodowane zapaleniem gruźliczym (50% chorych), rzadziej wirusowym i bakteryjnym o innej etiologii czy wysiewem  nowotworowym.

Algorytm postępowania w przypadku stwierdzenia płynu w jamie opłucnej

Etiologia  płynu  w  opłucnej

Przesięk

Wzrost ciśnienia hydrostatycznego: zastoinowa niewydolność krążenia oraz obniżenie ciśnienia onkotycznego: zespół nerczycowy. Drenaż limfatyczny:

• wodobrzusze: marskość wątroby, guz Meiggsa
• dializa otrzewnowa

Wysięk

Zapalenie opłucnej spowodowane:

• zakażeniem: bakteryjnym, tbc, mykoplazmą, grzybami
• zawałem płuca
• nowotworami
• chorobami tkanki łącznej: RZS, LE
• chorobami autoimmunologicznymi, z.Dresslera, rodzinną gorączką śródziemnomorską
• infekcjami podprzeponowymi:  zapaleniem trzustki, ropniem pooperacyjnym podprzeponowym, dializami
• przerzuty endometrium
• lekami: nitrofurantoiną, metysergidem

Wysięk to także zamknięcie naczyń chłonnych przez nowotwory.

Ropniak

• Ropa, mykobakterie, grzyby
• Krwawienie
• uraz, nowotwór, zawał płuca, gruźlica

Płyn lipidowy

• mleczowy z powodu uszkodzenia lub zamknięcia przewodu piersiowego
• cholesterolowy z powodu gruźlicy, reumatoidalnego zapalenia stawów

Odwiedzający wpisali takie problemy: