Zapalenie otrzewnej

Zapalenie otrzewnej(po łacinie: peritonitis), stan zapalny surowiczej błony po­krywającej ścianę jamy brzusznej (blaszka ścienna) i znajdujące się w niej narządy wewnętrzne (blaszka trzewna).

Ze względu na rozległość zmian wyróżnia się zapalenie otrzewnej rozlane, obejmujące całą jamę brzuszną, oraz zapalenie otrzewnej miejscowe, ograniczone do określonej okolicy i oddzie­lone od pozostałej części jamy otrzewnowej, a ze względu na przebieg kliniczny – zapalenie otrzewnej ostre i zapalenie otrzewnej przewlekłe.

Ostry stan zapalny otrzewnej o różnej etiologii. Podział ze względu na rodzaj wysięku:

• surowicze (peritonitis serosa)
• włóknikowe (peritonitis fibrosa)
• żółciowe (peritonitis biliaris)
• kałowe (peritonitis stercoralis)
• ropne (peritonitis purulenta)

Ze względu na rozległość choroby:

• zapalenie rozlane (peritonitis diffusa)
• zapalenie ograniczone (peritonitis circumscripta)

Objawy peritonitis difusa

Do charakterystycznych objawów zalicza się: gromadzenie w jamie otrzewnej (pomiędzy blaszką ścien­ną a trzewną) surowiczo-włóknikowego wysięku, nie­drożność porażenną jelit (prowadzącą do rozdęcia jelit), wymioty, silny samoistny ból brzucha oraz objawy otrzew­nowe. Towarzyszą im objawy ogólne, takie jak przyspie­szenie czynności serca i oddechu, spadek ciśnienia tętni­czego, skąpomocz, a następnie bezmocz, i podwyższenie temperatury.

• Bardzo ciężki stan chorego
• Objawy otrzewnowe, brak perystaltyki
• Ból brzucha, wzdęcie, nudności, wymioty
• Wstrząs septyczno-hipowolemiczny
• Facies hippocratica
• Skąpomocz lub bezmocz
• ARDS, MODS
• Exitus

Leczenie

Le­czenie operacyjne polega na otwarciu jamy brzusznej, oczyszczeniu jamy otrzewnej z treści ropnej oraz usu­nięcie przyczyny stanu zapalnego. Leczenie chirurgiczne to:

• Stabilizacja chorego: opanowanie wstrząsu, zaburzeń elektrolitowych i kwasowo-zasadowych, tlenoterapia
• Odsysanie treści jelitowej
• Żywienie pozajelitowe
• Otwarcie jamy brzusznej, usunięciu martwicy oraz treści ropnej, wypłukanie jamy otrzewnej, usunięcie przyczyny pierwotnej
• Drenaż

Ograniczone zapalenie otrzewnej:

• miejscowe drażnienie otrzewnej ściennej przylegającej do zmienionego chorobowo narządu
• objawy mniej nasilone
• w badaniu fizykalnym: ostre objawy brzuszne ograniczone do miejsca choroby
• czynnikiem sprzyjającym są przebyte operacje w obrębie jamy brzusznej i powstałe zrosty, które uniemożliwiają rozprzestrzenianie się zakażenia

Pierwotne zapalenie otrzewnej (peritonitis primaria)

Znacznie rzadsze od wtórnego, różni się od niego brakiem naruszenia ciągłości otrzewnej w momencie rozpoczęcia się zapalenia. Etiologia bakteryjna, przy czym droga inwazji bakteryjnej nie jest znana. zwykle występuje jeden szczep bakteryjny (E.coli, paciorkowce, przy czym wyizolowanie większej ilości szczepów przemawia raczej przeciw rozpoznaniu pierwotnego zapalenia otrzewnej). jedyny rodzaj zapalenia otrzewnej leczony zachowawczo. nie wyróżnia się morfologią. typowo występuje w marskości wątroby.

Wtórne zapalenie otrzewnej (peritonitis secundaria)

Zwykle określa się je po prostu terminem „zapalenie otrzewnej”, jako że jest znacznie częstsze.  może być:

bakteryjne

Powodowane przerwaniem ciągłości powłok jamy brzusznej lub trzewi i zakażeniem. Przyczyny :

• appendicitis
• cholecystitis (zapalenie pęcherzyka żółciowego)
• perforacja wrzodu trawiennego
• zakażenie rany operacyjnej
• dializy otrzewnowe
• powikłanie niedrożności mechanicznej jelit i inne

chemiczne

Początkowo jałowe, w przypadkach nie leczonych zawsze z czasem dołącza się infekcja bakteryjna. Przyczyną jest podrażnienie otrzewnej przez:

• żółć
• enzymy trzustkowe (w ostrym martwiczym zapaleniu trzustki)ból brzucha, stan zapalny, wymioty, zapalenie
• smółkę  (smółkowe zapalenie otrzewnej w wypadku pęknięcia jelit w przebiegu ich smółkowej niedrożności – głównie w mucowiscydozie, możliwe in utero)
• ciała obce pozostawione w trakcie operacji (ongiś często talk z pękniętych rękawiczek, obecnie używa się skrobii).

Morfologia: w ciągu 2-4 godzin dochodzi do zmętnienia otrzewnej i pokrycia jej przez surowiczy wysięk, który z czasem przybiera charakter ropny. u chorych znacznie odwodnionych wysięk jest gęsty (’śmietanowaty’). Mikroskopowo – typowy dla ostrych odczynów zapalnych naciek neutrofilowy , zwykle nie penetrujący głęboko ani do narządów pokrytych zmienioną otrzewną, ani w powłoki jamy brzusznej.

Powikłania

• niedrożność porażenna jelit
• powstanie zrostów  otrzewnowych w wyniku  organizacji  wysięku (niebezpieczeństwo późniejszej mechanicznej niedrożności jelit)
• przetrwanie  otorbionego  ograniczonego  ogniska wysięku (podwątrobowo, podprzeponowo, w torbie sieciowej) => stały wysiew bakterii do krwi (bakteriemia).

Odwiedzający wpisali takie problemy: