Zespół usidlenia tętnicy podkolanowej

Zespół usidlenia tętnicy podkolanowej(ang. Popliteal artery entrapment syndrome).Pierwsze doniesienie – student medycyny ze Szkocji T.P. Anderson Stuart (1879 r.); nazwę choroby wprowadzili w 1965 r. Love i Whelan. Objawy ucisku tętnicy podkolanowej przez struktury dołu podkolanowego (głównie mięśnie), występujące zazwyczaj u zdrowych, młodych osób. Badania sekcyjne – 3,8% populacji; wyselekcjonowana grupa 20 tys. młodych mężczyzn – 0,165%. W 90% chorują mężczyźni, zmiany obustronne w 33%. Prawidłowo tętnica podkolanowa jest ułożona między głowami mięśnia brzuchatego łydki

Zespół usidlenia tętnicy podkolanowej

 Typy zespołu usidlenia

• Tętnica podkolanowa przesunięta w kierunku głowy przyśrodkowej prawidłowo wykształconego mięśnia brzuchatego łydki.
• Nieprawidłowe, boczne położenie głowy przyśrodkowej mięśnia brzuchatego łydki, przesuwające przyśrodkowo tętnicę podkolanową
• Prawidłowo przebiegająca tętnica podkolanowa jest uciskana przez dodatkowe pasmo mięśnia brzuchatego łydki
• Usidlenie tętnicy podkolanowej przez mięsień podkolanowy, nerw lub pasma włókniste
• Którykolwiek z powyższych wariantów, przebiegający  dodatkowo z uciskiem na żyłę podkolanową

 Embriologia

W okresie zarodkowym przyśrodkowa głowa mięśnia brzuchatego łydki przesuwa się z pozycji bocznej do przyśrodkowej. Tętnica podkolanowa może się wykształcić przed ukończeniem tego procesu, co powoduje, że mięsień pociąga za sobą tętnicę przyśrodkowo – typ 1 zespołu. Tętnica może także uniemożliwić pełne przemieszczenie mięśnia, czego następstwem jest usidlona, lecz nieprzesunięta tętnica – typ 2. Tętnica może również zostać usidlona przez różne elementy włóknistomięśniowe – typ 3. Typ 4 występuje, jeżeli mięsień brzuchaty łydki uciska tętnica podkolanową, prawdopodobnie na skutek występowania przetrwałego segmentu tętnicy osiowej w okresie rozwojowym. Jeżeli usidlenie dotyczy również żyły podkolanowej, mamy do czynienia z typem 5.

Objawy

Różne nasilenie objawów – od dolegliwości występujących jedynie przy zgięciu grzbietowym stopy, a skończywszy na powstawaniu tętniaków, zatorowości obwodowej lub niedrożności tętnicy podkolanowej. W badaniu histologicznym u większości chorych nie stwierdza się cech uszkodzenia tętnicy podkolanowej, a objawy są konsekwencją przejściowego zatrzymania przepływu krwi. Jeżeli jednak ucisk się wielokrotnie powtarza, tętnica może ulec zwyrodnieniu lub może się rozwinąć zakrzepica.

• Chromanie u młodych osób
• Przyśpieszona miażdżyca tętnic
• Przetrwała tętnica kulszowa ze współistniejącą aplazją lub hipoplazją tętnicy udowej i biodrowej
• Zwyrodnienie torbielowate przydanki tętnicy podkolanowej
• Zapalenia tętnic
• Stany nadkrzepliwości
• Usidlenie tętnicy podkolanowej (60% przypadków)

Diagnostyka

W warunkach spoczynkowych tętno obwodowe może być dobrze wyczuwalne, o ile nie przeprowadzi się próby prowokacyjnej polegającej na zgięciu grzbietowym i podeszwowym stopy. Podobne próby podczas badania doplerowskiego i arteriografii – podstawowego badania w rozpoznawaniu zespołu. Rzadziej (angio-)MRI, angio-TK.

Leczenie

• Wyłącznie operacyjne, nawet jeżeli objawy nie są nasilone – w celu uniknięcia powikłań choroby
• W przypadku uszkodzenia tętnicy – standardowe techniki rekonstrukcji
• Ważne jest określenie stanu krążenia obwodowego przed operacją. Jeżeli zakrzepica – miejscowe leczenie fibrynolityczne, zwłaszcza jeżeli skrzeplina rozprzestrzenia się w kierunku dystalnym
• Rokowanie – dobre (zwykle dobre naczynia obwodowe)

Odwiedzający wpisali takie problemy: